ARCHIWUM

Rodzaj uprawy a styl myślenia

Różnica między kulturami charakteryzującymi się indywidualizmem i myśleniem analitycznym, a tymi ukierunkowanymi na kolektywizm i myślenie holistyczne miałaby korzenie w różnych metodach upraw typowych dla dwóch najpopularniejszych zbóż na świecie. Badanie przeprowadzone przez amerykańskich naukowców sprawdziło tę sugestywną hipotezę w różnych regionach Chin, wykazując, że rodzajowi zastosowanej uprawy odpowiada wyraźna dominacja jednego lub drugiego wspomnianego stylu myślenia.

Dominacja w danym społeczeństwie kultury indywidualistycznej lub kolektywistycznej, stylu myślenia bardziej analitycznego lub bardziej całościowego, ma związek z rodzajem upraw rolnych, które ukształtowały starożytne wspólnoty. W szczególności uprawa pszenicy sprzyjałaby rozwinięciu się kultury analityczno-indywidualistycznej, uprawa ryżu natomiast uwarunkowałaby podstawy kultury holistyczno-kolektywistycznej. Taką hipotezę sformułował Thomas Talhelm z Uniwersytetu Virginia w Charlottesville oraz zespół psychologów z Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor i z Beijing Normal University w Pekinie w drodze przeprowadzonego badania, które stanowi wkład w długą debatę na temat genezy różnic między kulturą wschodnią i zachodnią.

Niektóre teorie łączą tendencję indywidualistyczną ze wzrostem zamożności i wykształcenia (teoria modernizacji), inne wiążą tendencją do izolacji i kolektywistyczną z wysoką częstością występowania chorób zakaźnych, jeszcze inne (teorie bytu) zwróciły uwagę na fakt, że niektóre rodzaje hodowli wymagały większej współpracy.

Teorie te łączy jednak wspólna wada – mają one charakter w znacznym stopniu spekulacyjny. Wszystkie opierają się na porównaniu kultur w kontekstach geograficznych – kultur o odmiennych instytucjach, religiach i dziedzictwach genetycznych. Skrajna różnorodność powyższych czynników – mimo, że mogą przyczyniać się w pewnym stopniu do różnicowania ? sprawia, że stają się mylące, to znaczy utrudniają sprawdzenie, czy jeden z nich, i ewentualnie który, jest faktycznie dominujący czy decydujący.

W wyniku opublikowanego na łamach Science badania, które potwierdza wersję teorii bytu powiązaną z rolnictwem, Talhelmowi udało się natomiast wyeliminować większość z tych mylących czynników, ponieważ przeprowadzono je w Chinach, głównie w regionach, różniących się przede wszystkim rodzajem zaadoptowanego do uprawy zboża: ryżu lub pszenicy.

Podczas czteroletniego pobytu w Chinach Talhelm, interesujący się już wcześniej kwestią różnorodności kulturowej, zauważył, że to, co odznaczało w sposób bardziej wyraźny mieszkańców północnych regionów od mieszkańców południowych prowincji było podejście indywidualistyczne do życia. Różnica była szczególnie widoczna w niektórych regionach na brzegach rzeki Jangcy, oddzielającej również obszary, na których uprawia się ryż od tych, na których rośnie pszenica.

Uprawa ryżu jest wyjątkowo pracochłonna i wymaga w przybliżeniu dwa razy więcej godzin pracy (począwszy od siewu, a skończywszy na zbiorze) niż uprawa pszenicy. Ponadto, ryż uprawia się na terenach nawadnianych, wymagających wspólnego korzystania z wód oraz budowy zapór i kanałów, które z kolei potrzebują stałej konserwacji. Zmusza to rolników uprawiających ryż do ścisłej współpracy na rzecz rozwoju i utrzymania niezbędnej infrastruktury uprawy.

Spostrzeżenie powyższego faktu zrodziło tezę, że “ryż dostarcza bodźców ekonomicznych do współpracy sprawiając, że populacje uprawiające go od wielu pokoleń stały się bardziej współzależne, a społeczeństwa, w których jednostki nie zależą w dużym stopniu od siebie stawiają na wolność i indywidualizm”.

W celu weryfikacji wysuniętej hipotezy Talhelm wykorzystał dobrze znany w psychologii związek między tendencjami indywidualistycznymi i analitycznym stylem myślenia z jednej strony, a tendencjami kolektywistycznymi i holistycznym stylem myślenia z drugiej. Myślenie analityczne polega na rozdrabnianiu rzeczy na części składowe i przypisywaniu tych części do kategorii stworzonych w oparciu o pewne zasady. Myślenie holistyczne natomiast koncentruje się na relacjach między przedmiotami lub osobami w konkretnych, charakterystycznych dla nich kontekstach, w odniesieniu do których (a nie na podstawie logicznych reguł) oceniane jest ich podobieństwo.

Talhelm z pomocą kolegów posłużył się zatem szeregiem standardowych testów psychologicznych w celu oceny myślenia analitycznego (i indywidualizmu) studentów wyższych uczelni pochodzących z chińskich prowincji, w których uprawia się pszenicę albo ryż.

Zgodnie z przewidywaniami roboczej hipotezy naukowcy zaobserwowali, że wśród uczestników badania pochodzących z prowincji, w których uprawia się ryż, holistyczny styl myślenia był znacznie bardziej rozpowszechniony niż wśród tych wywodzących się z prowincji, w których dominuje uprawa pszenicy. Ponadto, osoby pochodzące z prowincji pól ryżowych wykazywały również większą tendencję do preferowania członków ich grupy społecznej, objawiającą się nagradzaniem ich lub usprawiedliwianiem, przejawiając tym samym większą skłonność do form solidarności/faworyzowania typowych dla kultur bardziej kolektywistycznych.

Źródło: Science

Śledź nasz kanał na Telegramie

z materiałami niepublikowanymi na naszej stronie
PUBLIKACJA JEST DOSTĘPNA POD LICENCJĄ:

Uznanie autorstwa -
Użycie niekomercyjne 4.0

blank
blank
blank
CZY DLA CIEBIE RÓWNIEŻ JEST WAŻNE
TO O CZYM CZYTASZ?

Nigdy nie było ważniejszego czasu, aby edukować społecznie

ORION Organizacja Społeczna tworzy Publikacje dla osób, które cenią wiedzę opartą na dowodach i sprawdzonych źródłach. Naszym celem jest budowanie świadomego społeczeństwa, dlatego nasze materiały zawsze będą z darmowym dostępem. Jeśli możesz wesprzyj nas dzisiaj, przekazując darowiznę, którą możesz odliczyć od podatku oraz udostępniaj nasze Publikacje swoim przyjaciołom.
blank

Anna Śnieżyńska

Tłumacz przysięgły języka włoskiego. Absolwentka filologii włoskiej UW i studiów tłumaczeniowych w Genui. Pasjonatka kultury Włoch, historii sztuki i psycholingwistyki.

Uważasz, że to co robimy jest ważne?

Możemy się rozwijać dzięki Twojemu wsparciu.
Jesteśmy organizacją niezależną od wpływów politycznych oraz biznesowych.
Logo fundacji ORION Organizacja Społeczna

Dane adresowe

  • ul. Hoża 86 lok. 410
  • 00-682 Warszawa
  • Email: orionfm@yahoo.com
  • KRS: 0000499971
  • NIP: 7123285593
  • REGON: 061657570

INFORMACJE

Numer konta (Nest Bank):
92 2530 0008 2041 1071 3655 0001
  • Polityka prywatności
  • Regulamin wpłat darowizn
  • Fundacja Techya

NEWSLETTER

Bądź na bieżąco z istotnymi informacjami z kręgu naszych działań.