Posługując się specjalistycznym oprogramowaniem i technikami śledczymi, grupa naukowców, pracowników i studentów z Mount Holyoke College (MHC) odtwarzają wygląd Kolegium Cluny, ośrodka uniwersyteckiego, powstałego w Paryżu około 1260 roku. “Kolegium Cluny przedstawia cenną wartość dla historyków architektury, ponieważ stanowi jeden z najwcześniejszych przykładów kompleksowych zabudowań uniwersyteckich”, stwierdza Michael Davis, profesor historii sztuki i studiów architektonicznych na MHC.

“Pod wieloma względami widzimy w tej paryskiej budowli pierwowzór projektu wielu innych uniwersyteckich kampusów, w tym Moun Holyoke”, kontynuuje naukowiec. “W Cluny widoczne staje się wyznaczenie nowego miejsca dla mnichów, którzy przenieśli się z terenów wiejskich do nowych klasztorów w mieście. Wraz ze wzrostem ośrodka Cluny, wrosło także znaczenie benedyktynów w ówczesnym Paryżu”.

Według znanych nam dokumentów Cluny zostało wybudowane w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIII wieku, niedaleko kolegium Sorbony, Uniwersytetu Paryża. Pierwotnie Cluny składało się z: kaplicy, krużganków klasztornych, kuchni oraz z budynku mieszkalnego, w skład którego wchodził refrektarz i dormitorium. Ostatni budynek Cluny został rozebrany w 1860 roku.

Poza kilkoma szkicami, planem piętra i częściowo ocalałymi zwornikami sklepienia, niewiele wiadomo na temat wcześniejszego wyglądu Kolegium.

Davis postanowił utworzyć kurs dla studentów, mający na celu nauczenie młodych ludzi umiejętności potrzebnych do analizy dowodów architektonicznych. W programie studiów zawarte są także zajęcia o stylach architektury różnych epok, a także stworzenie projektu rekonstrukcji Kolegium, używając programu SketchUp oraz innego oprogramowania, służącego do modelowania w wersji 3D.

“Będąc w stanie przeprowadzić rendering wewnętrznych i zewnętrznych elementów architektonicznych Kolegium, wypełnimy lukę w naszej historycznej wiedzy, w tak ważnym czasie rozwoju budowlanych innowacji i ekspansji starej części Paryża”, mówi Davis.

“To, że Kolegium zostało zaprojektowane jako kampus, stanowi prawdziwą innowację projektu architektonicznego na ówczesne czasy. Cluny reprezentuje oryginalną syntezę religijnych i świeckich typów budynków”, tłumaczy Davis. Stare rysunki Kolegium nacechowane są popularnymi wówczas formami architektonicznymi jak: łuki, sklepienia żebrowe i wyszukane maswerki.

Nick Baker, konsultant ds. technologicznych, z wydziału sztuki na MHC, pomaga studentom w przekładaniu architektonicznych danych na trójwymiarowe modele. Początkowo studenci byli podzieleni do pracy nad trzema sekcjami zajmującymi się kolejno: kaplicą, kapitularzem i krużgankami.

“W pierwszej kolejności należy znaleźć punkt wyjścia, może to być kształt kolumnybądź inny fragment budowli, widoczny na starych szkicach”, tłumaczy Baker. “Następnie, odnosząc się do planu piętra i innych danych, można już zacząć rysować daną sekcję przy pomocy SketchUp. W pewnych momentach jednak, kiedy zacznie brakować konkretnych odnośników, studenci musieli polegać na innych technikach śledczych, aby wypełnić brakujące fragmenty”.

Jeden naukowców pracujący przy projekcie, Andreea Bancila powiedziała, że bardzo spodobał jej się pomysł, aby zrekonstruować Kolegium Cluny z tak ubogich danych w postaci kilku szkiców, na których znajdują się zaledwie podstawy części kolumn i plan pieter budynków.

“Na początku kiedy spoglądaliśmy na strzępy dowodów jakie mieliśmy, wydawało się wręcz niemożliwe, aby odtworzyć wygląd tej budowli. Ale kiedy z czasem udało się nam zrekonstruować pojedynczy obiekt, jak na przykład rama drzwi czy filar, zaczęliśmy sobie zdawać sprawę z tego, że istnieje w strukturze tej budowli architektoniczny wzorzec, który scala ze sobą całą konstrukcję”.

Bancilla opisuje w jaki sposób udało jej się dopracowywać brakujące fragmenty. W takich sytuacjach opierała się na dowodach porównawczych, czyli obrazach i rysunkach innych budynków pochodzących z tego samego okresu co Cluny, a które nadal stoją w Paryżu. Umożliwiło to na przykład odtworzenie sklepienia kapitularza kolegium (najprawdopodobniej zrobione zostało z drewna).

Davis zainteresował się Kolegium Cluny w 1986 roku, podczas badań architekturą Paryża między XIII, a XV wiekiem. Zauważył wówczas jak wiele wiadomo jest na temat tak znanych, historycznie zasłużonych i architektonicznie ciekawych miejscach jak katedra Notre Dame, a jak mało mamy informacji na temat kolegiów, które również przyczyniły się do rozwoju kultury i sztuki.

“Do niedawna nie było dużego zainteresowania takimi kolegiami jak Cluny, głównie ze względu na ich niewielki rozmiar oraz fakt, że ich pierwotny wygląd zaginął”, mówi Davis. “Ale teraz kiedy rozumiemy dlaczego powstawały te małe uczelnie oraz dostrzegamy oryginalność ich projektów i inżynieryjne innowacje, pragniemy dowiedzieć się o nich jak najwięcej. Ponadto budynki te mogą nam wiele powiedzieć o początkach życia akademickiego, tak różnego od znanego nam dzisiaj”.

Kiedy tylko studenci ukończą swoją pracę nad rekonstrukcją Cluny, Davis planuje zasięgnąć opinii innych historyków, którzy zajmują się tą samą dziedziną. Ma nadzieję, że ożywi trwająca już jakiś czas debatę, na temat architektury Kolegium Cluny i innych podobnych mu budynków w Paryżu.

Źródło: Mount Holyoke College