Mężczyzna chodził po Księżycu, ale kobieta będzie jedną z pionierów-odkrywców, którzy pewnego dnia postawią stopę na powierzchni Marsa – donoszą waszyngtońskie źródła, powołując się na zabranie czołowych żeńskich ekspertów ds. przestrzeni kosmicznej. Jak same zainteresowane twierdzą – wiele się zmieniło od czasów Neila Armstronga i jego 11 następców, którzy chodzili po Księżycu pomiędzy 1969, a 1972 rokiem.
Jednak niechętnie ustępujący stereotyp wciąż stawia na trudnej pozycji młode kobiety, których wciąż jest niewiele na wyższych poziomach związanych z nauką planetarną. Niektóre z wiodących kobiet w NASA, Lockheed Martin, SpaceX i innych organizacji spotkały się w zeszłym tygodniu na 2-dniowych obradach w stolicy Stanów Zjednoczonych. Tematem był m.in. charakter ich pracy, jak udało im się rozwinąć swoje kariery i jak następna generacji kobiet może to też osiągnąć. “Powinniśmy przekazać to większej ilości dziewczyn, w końcu to nie jest tylko męski świat”, powiedziała organizatorka Artemis Westenberg – prezydent edukacji oraz grupy lobbystów Explore Mars.
W Stanach Zjednoczonych jest 350 kobiet posiadających zaawansowane stopnie doktoranckie w planetologii, jednak tylko 39 z nich pracuje w NASA, powołując się na słowa Susan Niebur – konsultantki amerykańskiej agencji kosmicznej oraz założycielki Kobiety w Planetologii. “Zastanawiam się, gdzie są pozostałe kobiety i jak wspaniałe naukowe eksploracje są w stanie zaproponować”, mówi Niebur. “Wciąż tracimy dużo kobiet w tym sicie”. Kilku kobietom udało się dostać do zarządzających zespołów w obecnych projektach związanych z Marsem, jednak wciąż jest to mała liczba, nawiązując do analiz zaprezentowanych przez Lindę Billings – profesor na Uniwersytecie Georga Washingtona. Przykładowo, zarząd projektu Mars Pathfinder z 1997 roku miał w składzie 7 mężczyzn i 1 kobietę, Mars Exploration Rover z 2004, 2 kobiety i 8 mężczyzn. Dwie kobiety, wśród 13 mężczyzn są kluczowymi członkami załogi Mars Science Laboratory, które zostanie uruchomione jeszcze w tym miesiącu.
Jednakże te kobiety, którym udało się kontynuować karierę, spotykały się z wieloma przeszkodami, od problemów z manewrami w skafandrach kosmicznych, zaprojektowanych dla męskiego ciała o wzroście 180 cm do otwartych uprzedzeń kulturowych o roli kobiet. Astronauta Cady Coleman, weteranka dwóch misji promu, która mieszkała na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, z jej męskimi kolegami przez 6 miesięcy, podzieliła się frustracją spowodowaną przez ciągłe pytania ze strony mediów czy tęskni za rodziną na Ziemi. “Ludzie wciąż się pytali – jak to jest być tak daleko od syna przez ten cały czas? I część mnie chciała odpowiedzieć – a czemu nie zadajecie chłopakom takich pytań? I takich pytań nie ma, co jest złe, bo – po pierwsze – ludzie tęsknią za dziećmi i współmałżonkami tak samo. Po drugie – robimy to co robimy, ponieważ uważamy, że nasza praca jest ważna”.
Kiedy jeden z mężczyzn z audiencji podniósł pytanie, jak kobieta astronauta radzi sobie z okresem menstruacyjnym w przestrzeni kosmicznej, Coleman bez wahania oznajmiła, że w miała operację przez którą takie dni to przeszłość. “Jest to jednak ważne pytanie, z powodu różnych aspektów kulturowych”, powiedziała i za chwilę dodała z uśmiechem – “Rosjanie uważają, że kobieta w trakcie cyklu zruinuje ich toalety. Mamy taką samą ubikację po amerykańskiej stronie stacji i okazuje się, że możemy jej używać”.
Podążanie za swoimi pasjami, nauczenie się ignorowania uprzedzeń oraz pozostanie skupionym na nauce – to były kluczowe elementy w ich podróży na najwyższe stanowiska w NASA i innych agencjach. “Powinniśmy zachęcać nasze dziewczyny do ciężkiej pracy. To trudne kwestie i powinno się być na nie przygotowanym”, powiedziała Sandy Coleman, dyrektor programów eksploracyjnych NASA. Kobiety, które już pracują nad nadchodzącymi misjami dotyczącymi Marsa, podzieliły się swoimi badaniami – od projektowania statków kosmicznych do opracowywania naukowych eksperymentów, które pomogą chronić zdrowie astronautów, jak problemy z utratą masy kostnej i promieniowaniem podczas misji na duże odległości.
“To nie jest zagadnienie kto jest lepszy, szybszy czy mądrzejszy”, powiedziała Saralyn Mark – szef zdrowia i oficer medycyny NASA. “To czego się nauczyliśmy przez lata to jak opracowywać specyficzne środki zapobiegawcze, w celu chronienia zdrowia zarówno mężczyzn, jak i kobiet”. Mark ubolewała również nad absencją kobiet w 520-dniowej symulacji lotu na Marsa, która zakończyła się niedawno w tym miesiącu. W eksperymencie, który odbył się w bazie lotów w Moskwie, brało sześciu mężczyzn – jeden Chińczyk, jeden Włoch, jeden Francuz i trzech Rosjan. “Dla naszych rosyjskich kolegów to zapewne był fascynujący eksperyment, jednak mógłby on przynieść więcej wiedzy i wartości, gdyby brali w nim udział zarówno mężczyźni jak i kobiety. Jest to kwestia, która wymaga poważnego rozpatrzenia”.
Ponieważ Mars jest 150 razy dalej od Ziemi niż Księżyc, droga tam i z powrotem prawdopodobnie potrwa pełen rok i jeszcze połowę. Pierwsza badawcza misja, w której wezmą udział ludzie będzie prawdopodobnie dotyczyć obu naturalnych satelit Marsa i może rozpocząć się w 2033, powiedziała Linda Karanian z Lockeed Martin – dyrektor operacji załogowych lotów kosmicznych. Do wyznaczenia załogi takiej misji jest jeszcze daleko. “Jedenasto i dwunastolatki to są obecnie dzieci w wieku, które powinny zacząć rozwijać swoje zainteresowania i entuzjazm tym projektem”, powiedziała Karanian. “Wybranych zostanie tylko kilkoro”. Pomijając, że współzawodnictwo pozostanie, to dni w których kobiety były wykluczane z programów kosmicznych są już skończone, powiedziała Colleen Hartman, z zarządu misji naukowych przy NASA. “Mężczyźni weszli na Księżyc, ale na Marsa poleci już każdy”, zakończyła.
Grafika: RIA Novosti