Twórcą tej terapii jest A.M. Sheliakin z I.G. Preobrażenskaja z Instytutu Rehabilitacji Medycznej im. prof. O.W. Bogdanowa (Sankt Petersburg, Rosja). Jest ona przezczaszkową stymulacją mózgu prądem stałym metodą tDCS (ang. Transcranial direct current stimulation). Jest metodą całkowicie bezpieczną, nieinwazyjną, a także bezbolesną wykonywaną za pomocą elektrod powierzchniowych, które są umieszczane na głowie pacjenta. Stosuje się prąd galwaniczny o natężeniu 1-2 mA i stałym kierunku, który ma na celu neuromodulację ośrodków korowych, aby doszło do utrwalonej cyklicznie powtarzalności wzbudzeń. Terapia ta ma swoje zastosowanie w neurorehabilitacji chorych zarówno z uszkodzeniami mózgowia jak również różnymi dysfunkcjami neurologicznymi. Nad tą metodą aktualnie prowadzone są badania na m. in. Universita di Milano (Włochy), University of Gottigen, University of Luebech (Niemcy), Harvard Center for Non-invasive Brain Stimulation, Boston (USA), a także Institute of the Human Brain, St. Petersburg (Rosja).
Do Polski mikropolaryzacja mózgu dotarła w 2003 roku i bardzo szybko staje się coraz popularniejsza. Terapia ta powszechna jest w krajach Europy Zachodniej takich jak Francja, Niemcy, Anglia, Włochy, a także USA. W Norwegii terapia prowadzona jest w ramach rządowego programu co znacząco ułatwia pacjentom leczenie. Mikropolaryzacji można poddawać korę przedczołową, wzrokową, somatosensoryczną i ruchową, dzięki czemu wpływa ona na funkcje: ruchowe, poznawcze, percepcyjne, a także umożliwia i znacznie przyspiesza efektywną rehabilitację pacjentów neurologicznych. Stymulacja prądem o stałym natężeniu ma pozytywny wpływ na modulacje czynności zakłóconych obwodów neuronowych, toruje naturalną kaskadę procesów samo naprawczych. Stąd też dochodzi do aktywacji zjawiska neuroplastyczności kompensacyjnej i promowania treningu ruchowego, afektywnego oraz poznawczego, w tym trening pamięciowy, logopedyczny, a także spostrzegania i koncepcji uwagi. Najlepszy efekt uzyskiwany jest poprzez połączenie mikropolaryzacji przezczaszkowej z neurorehabilitacją. Bierna modulacja wywoływana elektrycznie zarówno przyspiesza jak i ułatwia uzyskanie maksymalnego efektu po treningu terapeutycznym.
Na podstawie badań prof. Aleksiej M. Szeliakin odkrył, iż ,,skuteczność leczenia z zastosowaniem mikropolaryzacji mózgu jest średnio o 44% wyższa niż przy zastosowaniu tradycyjnych metod”.
Wskazaniami do mikropolaryzacja tDCS są m.in.:
- dystonia,
- afazja,
- udary mózgu,
- ból przewlekły,
- udary czaszkowo- mózgowe z deficytem neurologicznym,
- mózgowe porażenie dziecięce,
- autyzm,
- ADHD,
- dysfunkcje pamięci,
- padaczka lekodporna,
- szumy uszne,
- uzależnienia, depresja,
- niektóre zaburzenia psychiatryczne,
- choroby zwyrodnieniowe mózgu (choroba Alzheimera, choroba Parkinsona) przebiegające z zaburzeniami emocjonalno-osobowościowymi i poznawczymi,
- tiki,
- trudności szkolne,
- opóźniony rozwój mowy,
- opóźniony rozwój psychomotoryczny,
- zaburzenia psychosomatyczne i psychoemocjonalne.
Natomiast przeciwwskazaniami są: ciąża, padaczka, rozrusznik serca i ciała obce (klipsy metalowe, implanty). Jedynym powikłaniem po zabiegu jest zaczerwienienie skóry w miejscu przyłożenia elektrod, ale mija ono już po kilku minutach po zabiegu.
Zastosowanie tDCS u pacjentów z zaburzeniami logopedycznymi zaowocowało pojawieniem się nowych dźwięków oraz słów, następowała poprawa czy też zrozumienie skierowanej mowy. Była ona zarówno wyraźna jak i sensowna. Połączenie mikropolaryzacji z terapią logopedyczną przyspieszało proces poprawy zaburzeń mowy nawet 2-3 krotnie.
U pacjentów z zaburzeniami ruchowymi terapia zaowocowała:
- normalizacją napięcia mięśni,
- zwiększenia ilości ruchów,
- zmniejszeniem wyrazistości zarówno patologicznych odruchów postawy jak i hiperkinezy,
- zmniejszeniem wyrazistości wadliwych pozycji (zginające ułożenie rąk, zgięcie czy skrzyżowanie nóg),
- nabyciem nowych prawidłowych nawyków ruchowych tj. sprawne ręce, pełzanie, siedzenie, stanie czy nawet chodzenie.
Bardzo ważna jest również poprawa nastroju pacjenta, zmniejszenie strachu, agresywności, normalizacja funkcji psychicznych i snu, zwiększenie motywacji do leczenia, pojawiała się komunikatywność, zainteresowanie otoczeniem, wyraźna poprawa zdolności do nauki. Mikropolaryzacja również 2-3 krotnie poprawia ostrość wzroku, rozszerzenie pól widzenia na 5-10 stopni, zmniejsza oczopląs a także kąt zeza o 5 stopni. Na podstawie licznych badań u pacjentów z neurosensorycznym przytępieniem słuchu po tej terapii zaobserwowano znaczne obniżenie słuchowych progów dźwiękowych. Dzięki zabiegom mikropolaryzacja odnotowano zmniejszenie napadów drgawkowych od 2-10 razy porównując ze wskaźnikami wyjściowymi, jak również zwiększenie odstępów czasowych między atakami. U chorych w ostrym okresie zachorowań mózgu zaobserwowano szybkie ustępowanie objawów ogólno-mózgowych nawet po 2-3 zabiegach, natomiast po kolejnych występowała stabilizacja i zmniejszenie obszaru niedoboru neurologicznego, pojawienie ruchu w kończynach oraz cząstkowy regres afazji mieszanej. Po serii zabiegów mikropolaryzacji odnotowano również poprawę wskaźników elektrofizjologicznych stanu funkcjonalnego mózgu oraz rdzenia kręgowego. Zaś ze strony obrazu elektroencefalograficznego zaobserwowano zmniejszenie aktywności ogólnej i ogniskowej, zwiększenie indeksu, normalizacja amplitudy regularnego rytmu alfa oraz pojawienie wcześniej nieobecnych reakcji kory na standardowe próby funkcjonalne. U chorych zauważono całkowite przywrócenie autoregulacji przepływu krwi przez mózg. Na podstawie wyników badań tomografii komputerowej u pacjentów z ostrymi ogniskowymi porażeniami mózgu stwierdzono brak narastania przejawów obrzęku mózgu, stabilizację strefy przejściowej a także szybsze uzdrowienie ogniska uszkodzenia. Stąd też w części przypadków pozwoliło to uniknąć ingerencji chirurgicznej, albo na minimalizację jej zakresu.
Zabieg mikropolaryzacji mózgu stosowany jest w ciągu kolejnych 10-15 dni. Terapia wymaga systematycznych sesji (codziennie lub co drugi dzień dla utrwalenia efektu postymulacyjnego). Po uzyskaniu pożądanych efektów wskazana jest kontynuacja, ale nie wcześniej jak po 2-3 miesiącach. A w tym okresie wskazana jest intensywna neurorehabilitacja.
Źródło: Mikropolaryzacja – wykład “Kliczne i fizjologiczne aspekty terapii mikropolaryzacjnej”, A.M. Sheliakin, I.G. Preobrażenskaja Instytut Rehabilitacji Medycznej im. prof. O.W. Bogdanowa Sankt Petersburg, Rosja