Zapraszamy na pierwszy z serii cotygodniowych felietonów portalu Kompresja.pl podkreślający niezwykłość świata zwierząt, czasami również i innych organizmów z całego świata.

Gatunek: Kot pustynny, kot arabski (Felis margarita harrisoni)

Siedlisko: Pustynie Arabii, północnej Afryki i Azji Środkowej

Wystarczy tylko jedno dłuższe mrugnięcie oka i go przegapisz. Kot pustynny jest zwierzęciem nieśmiałym i skrytym w swojej naturze, a odnaleźć go można tylko w czasie widnej nocy na pustyni. Został odkryty w 1856 roku przez francuską ekspedycję w głąb Sahary. Łacińska nazwa gatunkowa została nadana na cześć komendanta Margueritte’a, dowódcy ekspedycji. Niektóre plemiona Beduinów uważają kota pustynnego za zwierzę święte, z tego gatunku wywodził się bowiem Muezza, towarzysz proroka Mahometa.

To nocny łowca, doskonale przystosowany do swojego pustynnego domu: nie potrzebuje pić wody, ponieważ wystarczającą jej ilość czerpie z ofiar – upolowanych małych ptaków, gadów i ssaków. Specjalne włosy na wielkich “fenkowych” uszach i na łapach zabezpieczają je przed wpadającym piaskiem.

Pomimo dużego rozprzestrzenia na pustyniach Afryki Północnej, Arabii i Azji Środkowej, niewiele wiadomo na temat tego nieuchwytnego gatunku.

“Brakuje naukowców zainteresowanych kotami pustynnymi i bardzo niewiele badań jest dokonywanych w celu oceny behawioryzmu, populacji i statusu gatunku “, mówi John Newby z Sahary Conservation Fund.

Brak ewidencji i trudności w jej stworzeniu oznaczają, że nawet nie wiemy, jak dobrze radzi sobie ten gatunek w naturze. Koty pustynne są obecnie zaliczone do kategorii NT (podwyższonego ryzyka) na czerwonej liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN) i są określane jako zagrożone w Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Tam Al Ain Zoo prowadzi programy reintrodukcji w niewoli, aby spróbować zachować ten gatunek.

“Koty pustynne są z natury rzadkie,” mówi Newby. Przede wszystkim uważa się, że stan populacji pogarsza się z powodu utraty siedlisk i spadku liczby gatunków, które są dla niego pokarmem.

Na terenie zachodnich Zjednoczonych Emiratów Arabskich, kota udokumentowano tylko w najdzikszych rejonach i to bardzo sporadycznie. A nawet takie zapisy sięgają do 10 lub więcej lat wstecz.

W 2015, Shakeel Ahmed, naukowiec z Agencji Ochrony Środowiska – Abu Dhabi (EAD) kierował zespołem studiującym występujące zwierzęta i rośliny z rejonu Baynouna – obszaru chronionego w Abu Dhabi. Z pomocą przynęt i fotopułapek nastawionych szczególnie na koty w ciągu kilku miesięcy ostatecznie udało się uzyskać 46 zdjęć, które później zespół badaczy rozpoznał jako trzy różne osobniki. Obserwacje były robione zazwyczaj późno, w księżycowe noce i w chłodniejszych okresach, co sugeruje nam, że zwierzęta te wolą średnie i niskie temperatury między 11 a 28 ° C. Najczęściej dzień spędza w wykopanej przez siebie norze, gdzie chroni się przed słońcem. Jest bardzo odporny na ekstremalne temperatury, jakie występują na pustyniach. Ich siedliskiem są słabo pokryte roślinnością wydmy.

Zespół również ustawił pułapki dla innych małych zwierząt. Złapano w nie przede wszystkim myszoskoczki: Cheeseman (Gerbilus cheesmani) i Lesser Jerboa. Inne obserwacje na włączonych kamerach to chrząszcze i gady (z których przeważały scynki wschodnie – Scincus mitranus oraz gekony). Wszystko to oznacza, że nasz kotowaty ma mnóstwo jedzenia dostępnego w regionie, w którym żyje.

Zespół ma nadzieję, że te informacje te pomogą w stworzeniu przyszłych strategii ochrony. Na przykład, może to być nieocenioną pomocą przy pracy pozwalającej na porównanie pokrewieństwa tej populacji z tymi żyjącymi w sąsiednich obszarach Omanu i Arabii Saudyjskiej. Obecnie wyróżnia się kilka podgatunków kota pustynnego jednak zachodzi potrzeba analizy genetycznej w celu ustalenia ich statusu:

• Felis margarita airensis
• Felis margarita harrisoni-Arabia
• Felis margarita margarita – Sahara
• Felis margarita meinertzhageni
• Felis margarita scheffeli – Pakistan
• Felis margarita thinobia – kot piaskowy – Azja Środkowa

“Jest oczywiste, że takie badania terenowe będą niezwykle cenne przy tworzeniu planów ochronnych dla kotów piaskowych i ich siedlisk, m.in precyzując te obszary i ich powierzchnie, które mogą być przekształcone w strefy chronione, aby ratować koty “, mówi Newby. “Naukowcy muszą wykonywać więcej badań z udziałem tych tajemniczych arabskich kotów, aby stworzyć odpowiednio dopracowane i skuteczne sposoby ratowania gatunku”.

Źródło: New Scientist