Chociaż Bruce Lee (1940-1973) jest przede wszystkim znany ze swojej spuścizny związanej ze sztukami walki oraz filmami, to warto pamiętać, że był również filozofem – może nawet jednym z najbardziej niedocenianych XX wieku – wprowadzając tradycje wschodniej cywilizacji przed oblicze zachodnich odbiorców. Filozofii uczył się i rozwijał głównie w trakcie uczęszczania do college’u, kiedy to tworzył konglomerat starożytnych idei z etosem, w którym krzyżowały się zarówno dyscypliny fizyczne, jak i psychologiczne. Najbardziej znanym przejawem jego filozofii była woda użyta jako metafora sprężystości i odporności.
“Bądź jak woda – ona przystosowuje się do każdego naczynia, a może zniszczyć skałę. Woda może płynąć, albo niszczyć. Bądź wodą, mój przyjacielu”.
We wczesnym okresie swojej kariery Lee był systematycznie odstawiany na boczny tor przez hollywoodzkie studia, które kultywowały zachowania pełne uprzedzeń rasowych, wykorzystując białych aktorów, pomalowanych i przedstawionych jako Azjatów, w oparciu o panujące na zachodzie stereotypy. Jako wyjaśnienie Lee słyszał, że biała publiczność po prostu nie zaakceptuje osoby pochodzenia azjatyckiego jako głównej postaci w filmie.
Nawet kiedy w końcu jego talent pokonał te uprzedzenia, a sam aktor był wymieniamy jako główny bohater, to studia starały się go traktować jako bezmyślnego robota, który miał jedynie dostarczyć rozrywki swoimi ponadczasowymi umiejętnościami kung-fu. Dokładano starań, aby wyciąć aspekt filozoficzny w „Wejściu Smoka”, chcąc stworzyć z tego filmu typowe kino akcji. Lee odmówił pojawienia się na planie, twierdząc, że king-fu oraz filozofia są nierozerwalne, a każdy z tych elementów stanowi wzajemny aspekt napędzający. Hollywood w końcu musiał ustąpić i film ten stał się, właśnie ze względu na swój filozoficzny aspekt, ikoną kultury oraz jednym z pierwszych światełek równouprawnienia rasowego. Później, po przedwczesnej śmierci Lee, Biblioteka Kongresu uznała film ten za „kulturowo, historycznie oraz estetycznie znaczący” artefakt.
Lee postrzegał filozofię jako integralną część życia, tak jak postrzegał umysł nieodłączny od ciała, jak dwa końce baterii wzajemnie się zasilających. Oprócz swoich rygorystycznych ćwiczeń, stworzył również szereg własnych rozważań filozoficznych, których założenia wcielił w swoje własne życie. Podobnie jak Oliver Sacks (genialny neurolog i pisarz) nie rozstawał się ze swoim notesem, również i Lee zabierał wszędzie ze sobą malutki, kieszonkowy notesik, w którym zapisywał wszystkie swoje myśli i spostrzeżenia – od schematów treningowych, przez numery telefonów swoich uczniów (jak Chucka Norrisa), po wiersze, afirmację czy właśnie filozoficzne refleksje. Jego charakter pisma – staranny i schludny – idealnie wpasowywał się w niewielkich rozmiarów karteczki, co jeszcze bardziej uwypukla ogromną dyscyplinę i zorganizowanie.
Najbardziej godnymi uwagi fragmentami jego notesu są jego afirmacje oraz przemyślenia, w których Lee artykułował swoją osobista filozofię, ukierunkowaną na własny rozwój, rezonujący z ogólnie akceptowalnymi poglądami z zakresu psychologii, behawiorystyki czy ludzkiej natury.
Poniżej znajdziecie kilka skanów z zapisanego w 1968 roku notatnika, czyli tuż przed 28 urodzinami Lee. Lee rozpoczął go od słynnego „Kredo Codziennego Sukcesu” Napoleona Hilla. Zdjęcia są udostępniane dzięki Bruce Lee Foundation.
SIŁA WOLI
„Uznając, że siła woli jest sądem najwyższym nad wszystkimi innymi departamentami mojego umysłu, będę ją ćwiczyć codziennie, aby mieć chęci do działania w każdym celu; i wypracuję w sobie nawyk, aby przekształcać siłę mojej woli w działanie przynajmniej raz dziennie”.
EMOCJE
„Zdając sobie sprawę, że moje emocje są zarówno pozytywne, jak i negatywne, będę tworzył codzienne nawyki, w których pobudzę rozwój swoich pozytywnych emocji i będą one pomagały mi w przekształcaniu negatywnych emocji w pewną formę użytecznych działań”.
ROZUM
„Uznając, że moje pozytywne i negatywne emocje mogą być niebezpiecznie, jeśli są poza kontrolą i nie są kierowane do osiągnięcia celów, podporządkuję wszystkie swoje pragnienia i cele zdolnościom mojego rozumu i będę prowadzony przez nie poprzez dawanie im wyrazu i ekspresji”.
WYOBRAŹNIA
„Uznając potrzebę dla dobrych planów i pomysłów służących realizacji moich pragnień, będę rozwijać wyobraźnię poprzez skłanianie jej do pomocy w tworzeniu moich planów”.
PAMIĘĆ
„Uznając wartość uwagi i pamięci, będę siebie zachęcał do stania się bardziej uważnym poprzez zwracanie uwagi, tak aby w klarowny sposób pojawiły się myśli, które chce przywoływać oraz poprzez powiązywanie tych myśli z konkretnymi tematami, które mogę chcieć często przywoływać w swoim umyśle”.
PODŚWIADOMY UMYSŁ
„Rozpoznając wpływ mojego podświadomego umysłu na siłę mojej woli, będę dbał o przekazanie mu jasnego i wyraźnego obrazu mojego celu w życiu, a także wszystkich pomniejszych celów, prowadzących do osiągnięcia tego najważniejszego. Będę utrzymywał ten obraz stale przed moim podświadomym umysłem, poprzez codzienne powtarzanie”.
SUMIENIE
„Rozpoznając, że moje emocje często naruszają entuzjazm, moje zdolności umysłu są często bez ciepła uczuć, które są potrzebne, aby móc łączyć sprawiedliwość z miłosierdziem w moich ocenach, zachęcę moje sumienie, aby prowadziło mnie do tego co jest słuszne i do tego co jest niewłaściwe. Jednak nigdy nie uchylę wyroków z niego płynących, niezależnie od ceny związanej z ich utrzymaniem”.
Kiedy Lee czuł, że dotarł do konkretnej i szczególnej idei, zapisywał ją na czystym odwrocie liniowanych klasycznych żółtych karteczek, które podpisywał – w stylu testamentu czy kontraktu z samym sobą. Później kopiował czy przywoływał niektóre z nich na kartki notatnika, który był wyłącznie do jego wglądu. Zawierał jego najgłębsze i najbardziej przekonywujące przemyślenia.
Co sprawia, że jego afirmacje są szczególnie godne uwagi, to fakt, że łączą starożytną filozofię, tradycje duchowe (zwłaszcza nawiązujące do buddyzmu zen w sprawie charakteru, jaźni oraz ego), krytyczne myślenie New Age, a także nawyki umysłu, które współczesna psychologia udowodniła za owocne. Przypominały, że nasza osobowość jest mieszanką kultury naszej ery wraz z jej wewnętrznymi mądrościami, ale także ignorancjami. Sposób w jaki łączymy elementy, które mamy do dyspozycji, determinują to jakimi jesteśmy ludźmi.
Nigdy nie dostaniesz więcej od życia, niż sam oczekujesz.
Utrzymuj swój umysł skupionym na tym czego chcesz, a nie na tym czego nie chcesz.
Bądź spokojnym obserwatorem tego, co się wokół ciebie dzieje.
Istnieje różnica pomiędzy światem a naszą reakcją na niego.
Bądź świadom naszego uwarunkowania! Porzuć i rozwiewaj wewnętrzne blokady.
Wnętrzem na zewnątrz – najpierw zmieniamy nasze postępowanie, a nie warunki zewnętrzne.
Zobacz, że nie ma nikogo ,z kim możesz walczyć, tylko iluzja, którą musisz przejrzeć.
Nikt nie może cię skrzywdzić, dopóki mu sam na to nie pozwolisz.
Wewnętrznie, psychicznie – bądź nikim.
„Wiem, że mam możliwości, aby osiągnąć obiekt mojego ostatecznego celu w życiu – zatem oczekuję od samego siebie bycia uporczywym w ciągłym działaniu w kierunku jego realizacji. I obiecuję czynić i przedstawiać takie działania”.
„Zdaję sobie sprawę, że dominujące myśli mojego umysłu w końcu zaczną rozmnażać się na zewnątrz, na działania fizyczne i stopniowo przekształcą się w fizyczną rzeczywistość. Dlatego będę skupiał przez 30 minut myśli o człowieku, jakim chce się stać, poprzez tworzenie w swoim umyśle jasnego i czystego obrazu mentalnego”.
„Wiem, że dzięki zasadzie autosugestii, każde pragnienie, które będę nieustannie utrzymywać będzie szukało możliwości ekspresji poprzez praktyczne działania wspierające realizację tego pragnienia. Zatem poświęcę 10 minut dziennie na wymaganie od siebie rozwoju pewności samego siebie”.
„Mam jasno zapisany opis mojego głównego celu w życiu i nigdy nie przestanę próbować, dopóki nie opracuję wystarczającego poziomu pewności siebie, aby móc go osiągnąć”.
Uzupełnieniem myśli Lee jest zrozumienie kluczowej różnicy pomiędzy dumą, a poczuciem własnej wartości, która stała się wspaniałym podkładem dla podcastu prowadzonego przez jego córkę – Shannon Lee – w którym mówi ona więcej o filozofii ojca oraz omawia i poddaje dyskusji jego idee, które mają zastosowanie w różnych aspektach naszego współczesnego życia.
Źródło: Brain Pickings Grafika: Bruce Lee Foundation