Potwierdzenie wpływu nieświadomego postrzegania na proces podejmowania decyzji zostało uzyskane w wyniku jednego z niewielu badań doświadczalnych biorących pod lupę to zagadnienie. Analiza otrzymanych danych wykazała, że informacje zgromadzone w sposób nieświadomy mogą zwiększyć lub zmniejszyć precyzyjność i szybkość naszych decyzji, niemniej decyzje, których jesteśmy świadomi, mają większą wagę.
Informacje przetwarzane nieświadomie mogą wpływać – w dobry, jak i w zły sposób – na precyzyjność naszych decyzji, ale mają mniejsze znaczenie niż te, których jesteśmy świadomi. Teza ta została potwierdzona eksperymentalnie w drodze badania przeprowadzonego przez psychologów z University of New South Wales w Australii, autorów artykułu opublikowanego na łamach Proceedings of the National Academy of Sciences.
Pogląd, według którego wszystko to, co postrzegamy i przetwarzamy podświadomie – lub, używając innego, bardziej fachowego terminu, na poziomie podprogowym czy też subliminalnym – jest w stanie zmienić nasze świadome decyzje, jest bardzo rozpowszechniony i stanowi przedmiot wielu dyskusji wśród psychologów, z uwagi na fakt, że istnieje bardzo niewiele dowodów potwierdzających doświadczalnie czy i w jaki sposób zachodzi ten proces.
W najnowszym badaniu Alexandra Vlassova i jej współpracownicy przeprowadzili serię eksperymentów, podczas których poproszono kilku uczestników o stwierdzenie, czy grupa szarych kropek na ekranie komputera poruszała się w lewo czy w prawo. Niemniej, w niektórych fazach doświadczenia, w pierwszych chwilach obserwacji monitora komputera, dzięki pewnemu trikowi percepcyjnemu, ruch szarych kropek nie był dostępny dla świadomego umysłu uczestników badania, lecz był postrzegany przez nich jedynie na poziomie podprogowym. Następnie, po kilku chwilach, trik wyeliminowano, a uczestnicy mogli ponownie obserwować kropki w sposób świadomy.
W wyniku analizy wyników badania i czasu reakcji uczestników naukowcy odkryli, że precyzyjność udzielonych odpowiedzi była lepsza, jeśli podczas nieświadomego postrzegania szare kropki poruszały się w tym samym kierunku, w którym poruszały się, kiedy były obserwowane świadomie. Innymi słowy, umysł uwzględnił również informacje zgromadzone podświadomie: “Dzieje się dokładnie tak samo, gdy podejmujemy wszelkiego rodzaju decyzje: im dłużej patrzymy, tym więcej danych otrzymujemy, a gromadzimy je do momentu, gdy będą w ilości wystarczającej do podjęcia decyzji”, mówi Vlassova.
Jeśli natomiast szare kropki obserwowane nieświadomie poruszały się w inny sposób niż kiedy były postrzegane świadomie, precyzyjność oraz czas reakcji uczestników pogarszał się. Oznacza to, że informacje zebrane podczas fazy nieświadomej obserwacji utrudniały podjęcie decyzji.
Naukowcy odkryli ponadto, że jeśli poprawność i szybkość odpowiedzi była zakłócana przez postrzeganie nieświadome, nie miała ona wpływu na poczucie zaufania uczestników wobec własnych decyzji, które to zależało wyłącznie od czasu, przez który mogli świadomie obserwować ruch kropek.
Źródło: Proceedings of the National Academy of Sciences