Na dzień przed ciszą wyborczą prezentujemy wyniki naszej inicjatywy skierowanej do kandydatów na urząd Prezydenta RP. Edycja prezydencka badania „Decybele Przyszłości” pokazuje, jak niewielką wagę większość kandydatów przywiązuje do tematyki zdrowia publicznego i zanieczyszczenia hałasem.
Zakończyliśmy edycję prezydencką badania „Decybele Przyszłości”, w ramach której zadaliśmy kandydatom na najwyższy urząd w państwie trzy kluczowe pytania dotyczące walki ze smogiem akustycznym. Wyniki nie napawają optymizmem – spośród 11 zapytanych kandydatów tylko dwóch zdecydowało się udzielić odpowiedzi.
Tylko 18% kandydatów odpowiedziało
Badanie przeprowadzone zostało w dniach 26 kwietnia – 12 maja 2025 roku. Pytania dotyczące przywrócenia norm hałasu sprzed 2012 roku, stymulowania rządu do zajęcia się problemem zanieczyszczenia hałasem oraz konkretnych działań na rzecz ochrony zdrowia publicznego przed szkodliwymi poziomami hałasu zostały przesłane do sztabów 11 z 13 zarejestrowanych kandydatów.
Pełnych odpowiedzi udzielili jedynie dr Artur Bartoszewicz i Adrian Zandberg. Sztab Karola Nawrockiego potwierdził otrzymanie pytań, jednak mimo zapewnień o przekazaniu ich kandydatowi, nie otrzymaliśmy odpowiedzi. Pozostałych 8 sztabów nie zareagowało w żaden sposób na naszą korespondencję, nawet po wysłaniu przypomnienia w dniu 12 maja.
Nie jesteśmy sami
Podobne doświadczenia ma Naczelna Rada Lekarska. Podczas ostatniej debaty prezydenckiej na antenie Telewizji Republika, Łukasz Jakowski, Prezes NRL, publicznie zwrócił uwagę na brak odpowiedzi od kandydatów na pytania dotyczące systemu ochrony zdrowia:
„Skierowaliśmy pytania do komitetów wyborczych z prośbą o odpowiedź. Jak widzą finansowanie ochrony zdrowia, skrócenie kolejek. Nie otrzymaliśmy od nikogo żadnej odpowiedzi, a wszystko sprowadza się do jednego, do zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego Polkom i Polakom, pacjentom, lekarzom.”
Kampania „dej głos, ale nie pytaj”?
Trudno oprzeć się wrażeniu, że w tegorocznej kampanii prezydenckiej dominuje podejście „dej głos, ale weź nie wnikaj i nie pytaj”. Zwłaszcza niektórzy kandydaci chętnie występują w mediach, organizują wiece i proszą o poparcie, ale gdy przychodzi do merytorycznej dyskusji o realnych problemach zdrowotnych – zapadają w milczenie.
Jest to szczególnie niepokojące, gdy mówimy o smogu akustycznym – drugim po zanieczyszczeniu powietrza największym środowiskowym zagrożeniu dla zdrowia, które według Światowej Organizacji Zdrowia zwiększa ryzyko zawału serca o 20% i udaru mózgu o 14%.
– Spektakl polskiej polityki prezydenckiej pokazuje, gdzie naprawdę znajduje się zdrowie publiczne w hierarchii kampanijnych priorytetów. Czy kandydat, który ignoruje pytania o zdrowie publiczne przed wyborami, będzie rzeczywiście dbał o nie po objęciu urzędu? – komentuje Alan Grinde, Prezes Instytutu Ekologii Akustycznej.
Doceniamy tych, którzy odpowiedzieli
Jednocześnie wyrażamy uznanie dla Artura Bartoszewicza i Adriana Zandberga, którzy znaleźli czas i wykazali się odpowiedzialnością, odpowiadając na nasze pytania. Obaj kandydaci zadeklarowali poparcie dla przywrócenia norm hałasu sprzed 2012 roku oraz zobowiązali się do stymulowania rządu w walce ze smogiem akustycznym.
Adrian Zandberg zaproponował konkretne rozwiązania, w tym poprawę umocowania prawnego przepisów dotyczących nadmiernego hałasu wydawanego przez pojazdy, podwyższenie mandatów za jazdę pojazdami przerobionymi tak, by były głośniejsze oraz dokładniejszy nadzór nad działaniami diagnostów. To dobry krok do eliminacji przynajmniej części niepotrzebnego i bezsensownego hałasu.
Bardzo podoba nam się też wizja Artura Bartoszewicza, aby korzystać z veto społecznego, celem blokowania szkodliwych decyzji i mocniej wyeksponować demokrację bezpośrednią czyli referenda. Skoro politycy sami nie chcą/nie umieją podejmować decyzji dotyczących walki z hałasem, to może faktycznie lepiej oddać głos obywatelkom i obywatelom Polski?
Wybory prezydenckie już 18 maja
Jutro rozpoczyna się cisza wyborcza przed niedzielnymi wyborami prezydenckimi. Choć wyniki naszego badania mogą budzić rozczarowanie, to zachęcamy wszystkie Polki i wszystkich Polaków do skorzystania z praw obywatelskich i udziału w głosowaniu.
Jako Instytut Ekologii Akustycznej zachęcamy do głosowania zgodnie z własnym światopoglądem, wizją Polski i potrzebami. Warto jednak rozważyć, czy kandydat, który nie znajduje czasu na odpowiedź w sprawach istotnych dla zdrowia publicznego, będzie właściwym strażnikiem dobrostanu obywateli po objęciu najwyższego urzędu w państwie.
Niezależnie od wyniku wyborów, będziemy kontynuować nasze działania na rzecz walki ze smogiem akustycznym i poprawy zdrowia Polek i Polaków.
Całość podsumowania Edycji Prezydenckiej znajdziecie tutaj.
