15 oznak, że twoi rodzice znęcali się nad tobą emocjonalnie, a nawet tego nie wiedziałeś

Każdy dorasta w innym środowisku, od niepełnych do mieszanych rodzin. Chociaż może ci się wydawać, że miałeś zdrowe wychowanie, rzeczywistość potrafi być inna. Być może istniały pewne oznaki, że twoja mama, tata, lub główny opiekun nie byli tak bezwarunkowo mili, jak mogli być, ale zbywałeś ich zachowanie, bądź robiłeś wymówki – ,,Po prostu mieli zły dzień”.

Jednak teraz, gdy jesteś już pełnoletni i dowiadujesz się o dorastaniu swoich znajomych – bez przemocy emocjonalnej ze strony rodziców – tym bardziej zdajesz sobie sprawę, że sposób, w jaki traktowali cię twoi rodzice, był zdecydowanie inny.  Być może twój związek wskazuje na to, że miałeś znęcającego się rodzica, ponieważ podświadomie zachowujesz się w sposób, który naśladuje to, jak zostałeś wychowany albo/i wybierasz partnerów, którzy również uciekają się do nadużyć emocjonalnych – tak, jak twoi rodzice.

–  Termin ,,przemoc emocjonalna’’ jest często stosowany wymiennie z określeniem ,,przemoc psychiczna’’ – mówi Carolyn Cole, licencjonowana terapeutka małżeństw i rodzin, licencjonowana doradczyni kliniczna.  – Chociaż słowo przemoc zazwyczaj kojarzy się z przemocą fizyczną, przemoc emocjonalna to znęcanie się nad kimś w sposób, który może powodować traumę. Cole zauważa, że może to obejmować gaslighting, znęcanie się lub bycie protekcjonalnym. – Takie zachowanie sprawia, że ktoś czuje się bezwartościowy albo niewystarczający. To może być niezwykle bolesne, kiedy rodzic robi coś takiego dziecku, ponieważ ono ufa, że rodzic kocha je bezwarunkowo.  

Cole dodaje, że jeżeli miało się emocjonalne znęcającego się rodzica, mogło to wpłynąć na relacje romantyczne lub interpersonalne. – Rodzaje przywiązania jako dorosły często bazują na doświadczeniach, które ktoś przeżywał dorastając. Jako terapeutka często zgłębiam relacje, jakie ktoś miał ze swoim rodzicem, żeby zrozumieć skąd bierze się ten sposób odnoszenia się do innych, jeżeli biorę na siebie jakiś konkretny sposób przywiązania.

Cole twierdzi, że w momencie kiedy zrozumiemy, przez co przeszliśmy – czy i w jaki sposób rodzic znęcał się nad nami emocjonalnie – możemy zdać sobie sprawę z tego, jak to doświadczenie wpływa na nas w dorosłym życiu. Wtedy właśnie możemy pracować z terapeutą, aby zmienić nasz sposób interakcji z innymi. Jeżeli jesteś ciekawy oznak, które wskazują, że miałeś emocjonalnie znęcającego się rodzica, eksperci przedstawiają je poniżej.

Byli zbyt humorzaści

Chociaż czasami każdy bywa humorzasty, ważne jest zdawać sobie sprawę z tego, jak bardzo humorzasty był twój rodzic dorastając. Christi Garner, licencjonowana terapeutka małżeństw i rodzin, psychoterapeutka, która spędziła 10 lat pracując z osobami, które doświadczyły przemocy domowej i wykorzystywania seksualnego, wyjaśnia. – Jeśli huśtawki emocjonalne rodzica sprawiały, że musiałeś chodzić wokół niego na palcach lub czułeś się zestresowany i bałeś się tego, co może się stać (mimo, że nic ,,złego’’ się nie działo), jest to przemoc emocjonalna – mówi.

Tłumaczy, że dzieci, które czekały, aż wydarzy się coś złego lub czuły się zaniepokojone, że popełnią jakiś błąd, wykazują wyższy poziom problemów zdrowotnych w późniejszym życiu. – Wyższy poziom stresu podczas dorastania powoduje zmiany w ciele i mózgu, które mogą mieć długotrwałe efekty zdrowotne – informuje Garner.

Byli zbyt krytyczni i negatywni wobec ciebie

Chociaż otrzymywanie konstruktywnej krytyki jest, cóż, konstruktywne, czy dorastając czułeś, że twój rodzic był aż nadto krytyczny – i to nie w zdrowy sposób? – Czy byli zbyt krytyczni? – pyta Cole. – Czy zazwyczaj w takiej sytuacji czułeś, że nic, co robiłeś nie było właściwe lub wystarczająco dobre?

Garner sądzi, że jeżeli rodzic zbyt dosadnie i zbyt często wyrażał swoją dezaprobatę, znęcał się emocjonalnie.  – Pomyśl, czy twój rodzic zawsze mówił do ciebie w negatywny sposób, nieustannie wyrażając negatywne komentarze odnośnie twojego sposobu ubierania, wyglądu, twojej zdolności do osiągnięcia czegokolwiek, twojej inteligencji, albo kim jesteś jako człowiek. – opowiada. – Jeśli wciąż słyszysz pełne dezaprobaty uwagi w twojej głowie i odnajdujesz ich źródło w twoich rodzicach bądź wciąż słyszysz je na co dzień, wiesz, że wyładowują swoje negatywne uczucia na tobie, co może prowadzić do problemów z pewnością siebie i poczuciem własnej wartości.

Zdaniem Toma Bruetta, magistra, licencjonowanego terapeuty małżeństw i rodzin,  założyciela Terapii Toma Bruetta, w wyniku tego jako dorosły możesz mieć problem z pozbyciem się negatywnych myśli. – Pomyśl, czy nie jesteś zbyt krytyczny wobec samego siebie – mówi Tom. – Czyj to toksyczny lub krytyczny głos, który słyszysz w swojej głowie ? Zazwyczaj jest to głos znęcającego się rodzica, który uwewnętrzniłeś.

Lekceważyli lub zbywali twoje emocje

Tak samo jak chciałbyś, aby twój partner był emocjonalnie dostępny, zastanów się, czy twój rodzic również taki był. – Czy lekceważyli albo unieważniali twoje emocje? – oświadcza Cole. – Jednym przykładem może być mówienie dziecku, że jest zbyt wrażliwe. Innym – jest dziecko oświadczające, że chciało zrobić sobie krzywdę i w zamian dowiadujące się, że po prostu chciało skupić na sobie uwagę.

Byli pasywno-agresywni

Kiedy ktoś jest pasywno-agresywny, nie mówi ci, co go dręczy. – Jeśli miałeś pasywno-agresywnego rodzica, ciepłego na zewnątrz i oziębłego w środku, to prawdopodobnie oznaka znęcania się emocjonalnego – tłumaczy dr Tina B. Tessina, psychoterapeutka i autorka książki pt.: ,,It Ends with You: Grow Up and Out of Dysfunction”.

Byli zbyt zaniepokojeni i wymagali pomocy przy swoich problemach

Kiedy rozstrzygasz, czy twój rodzic znęcał się emocjonalnie, możesz zadać sobie pytanie, czy zazwyczaj byli spokojni, czy zbytnio zaniepokojeni. – Jeśli rodzic był nadto zaniepokojony i bezustannie prosił cię o pomoc z jego problemami lub o zaopiekowanie się, dziecko przejmuje część tego niepokoju – mówi Garner. To może objawiać się poprzez ciągłe wydzwanianie, pisanie SMS-ów i zasypywanie swoimi problemami. – Jeżeli rodzic nie był w stanie kontrolować swojego zaniepokojenia i polegał na swoim dziecku, aby zaopiekowało się nim, zajmował mu przestrzeń, która powinna być wypełniona kreatywną zabawą – mówi Garner. – Podwyższony poziom niepokoju może doprowadzić do nadmiernych poziomów kortyzolu u dziecka, który okazuje się mieć wpływ na problemy zdrowotne w późniejszym życiu.

Wywoływali u ciebie poczucie winy

Prawdopodobnie jesteś w stanie rozpoznać, kiedy ktoś sprawia, że robisz coś wyłącznie z poczucia winy, które ta osoba wywołała i jest to niezwykle ważne, aby zatrzymać się i pomyśleć, czy twój rodzic również tak robił. – Rodzic stosujący przemoc emocjonalną będzie wywoływał u ciebie poczucie winy. – mówi Cole. – Mogą mówić coś w stylu ,,Poświęciłem dla ciebie tak dużo, a ty traktujesz mnie w taki sposób”.

Stosowali ,,ciche dni”

Czy nie jest to frustrujące kiedy chcesz przedyskutować problem, a ktoś zamiast tego woli cię zignorować? Cóż, tak samo jest z rodzicem wykorzystującym emocjonalnie. – Stosowali ciche dni – mówi Cole. – Jeśli ich zmartwisz lub zdenerwujesz, zamykają się w sobie i ignorują cię aż ich przeprosisz.

Byli fizycznie obecni, ale emocjonalnie niedostępni

Kiedy dorastałeś, czy twój rodzic był z tobą, ale nie do końca? – Innym wskaźnikiem przemocy emocjonalnej jest sytuuacja, gdy rodzic był fizycznie obecny, ale pod każdym innym względem go nie było; pracował przy komputerze, był pochłonięty pracą zdalną, rozmawiał z każdym, tylko nie z tobą lub był zamroczony alkoholem, czy narkotykami – opowiada dr Tessina. – Teraz, jako dorosły, możesz nie wiedzieć, jak wchodzić w interakcje z ludźmi, lub możesz czuć się zagubiony i odłączony od reszty. Dodatkowo, możesz czuć się odcięty od samego siebie, bez poczucia bycia ze samym sobą.

Byli nadmiernie zaangażowani w twoje sprawy życiowe

Tak samo jak rodzic może być nieobecny i zbyt mało zaangażowany w twoje życie, może być również wprost przeciwnie, co jest wskaźnikiem przemocy na tle emocjonalnym. – Jeśli rodzic był zbyt pochłonięty twoim życiem, do tego stopnia, że bez ustanku przeglądał twoje pamiętniki, konta na mediach społecznościowych, czytał twoje maile i wciąż wtrącał się w twoje konwersacje – mógł znęcać się nad tobą emocjonalnie – mówi Garner. – Bycie zbyt mocno uwikłanym we wszystko, co robiłeś i niedawanie odpowiedniej przestrzeni (fizycznej, mentalnej lub emocjonalnej) może być oznaką przemocy.  

Garner opowiada, że jeżeli coś takiego ma miejsce, rodzic przesłania potrzeby i pragnienia swoich dzieci własnymi. – W rezultacie braku umiejętności pozwolenia dziecku rozwijania ich osobowości rodzice doprowadzają do problemów psychicznych w późniejszym życiu, a szczególnie w związkach.

Obwiniasz siebie za złe zachowanie innych ludzi

Kiedy ktoś źle cię traktuje, a obwiniasz za to siebie, nie tę osobę, może to być kolejna oznaka znęcania się emocjonalnego rodziców. – Jeśli ktoś zrani cię lub źle potraktuje, jest to ich wina – mówi Bruett. – Jednakże czasami, jako dzieci, uczymy się tolerować złe zachowanie innych ludzi w stosunku do nas, aby przetrwać. Jako dorośli możemy odwzorowywać tę dynamikę w związkach.

Wykazujesz samodestrukcyjne zachowania

Jeżeli przejawiasz samodestrukcyjne zachowania, może być to kolejny znak, że twój rodzic dopuszczał się nadużyć emocjonalnych. – Samodestrukcyjne zachowania, takie jak uzależnienie, ryzykowny seks, samookaleczanie, mogą być mechanizmami radzenia sobie z emocjami – tłumaczy Bruett. – Oczywiście, nie każdy kto przejawia takie zachowania, miał przemocowe dzieciństwo, ale istnieje duża szansa, że tak właśnie było.

W głębi serca czujesz złość do swojego rodzica/rodziców

Jeśli do dziś czujesz nieopisaną złość do twojego rodzica, być może jest tak z powodu tego, jak zachowywał się w przeszłości. – Rodzic, o którym mowa, może być dla ciebie miły, może traktować cię dość dobrze, ale masz w sobie gniew, wściekłość lub złość, kiedy o nim myślisz – mówi dr Joshua Klapow, psycholog kliniczny i prowadzący program Kurre i Klapow Show. – Ich widok sprawia, że czujesz się sfrustrowany lub zestresowany i może nie jesteś w stanie powiedzieć dlaczego, gdyż zablokowałeś ich nadużycia. Klapow dodaje, że jeśli czujesz negatywne emocje w stosunku do twojego rodzica, lub wręcz go nienawidzisz, jest to możliwe, że nie był on taki serdeczny, jak teraz może się wydawać.

Wciąż boisz się tego, jak twoi rodzice zareagują na większość twoich decyzji

Chociaż jesteś już dorosły i być może mieszkasz drugim końcu kraju niż twoi rodzice, jeśli wciąż boisz się, jak zareagują na większość podejmowanych przez ciebie decyzji życiowych, twój rodzic mógł stosować przemoc emocjonalną. – Innymi słowy, samodzielnie podejmujesz decyzje, ale z myślą i niepokojem, że twój rodzic ich nie zaaprobuje – mówi dr Klapow. – Twoje podejmowanie decyzji jest zdominowane przez myśl: ,,Czy mój rodzic to zaakceptuje?”

Naukowiec tłumaczy, że jest tak dlatego, że rodzic, który był hiperkrytyczny wobec wyborów, decyzji i czynów swojego dziecka, stworzył sytuację, w której dziecko boi się samodzielnie podejmować decyzje – ze względu na konsekwencje, które może wyciągnąć rodzic.

– Jeśli po każdym działaniu lub wyborze, lub decyzji dziecka następuje krytyka, krzyk lub umniejszanie, to w dorosłym życiu może pojawić się irracjonalny strach, że rodzic narzuci konsekwencje na nasze dorosłe decyzje – mówi dr Klapow. – To nie gwarantuje, że przemoc była obecna, ale jest to znak krzywdzących metod wychowawczych.  

Próbujesz opanować emocje twojego partnera

Jen Elmquist, specjalistka od związków, magister, licencjonowana terapeutka małżeństw i rodzin, autorka książki ,,Relationship Reset: Secrets from a Couples Therapist That Will Revolutionize Your Love for a Lifetime”, wierzy, że jasnego wskaźnika przemocy emocjonalnej rodzica można doszukać się w twoim sposobie postępowania wobec partnera oraz czy starasz się zarządzać jego emocjami. – Kiedy rodzic z trudem reguluje swoje własne emocje, dzieci uczą się dbać o ich uczucia za nich – mówi Jen. – Jest to rezultat ,,rodzicielstwa”, gdy dziecko przejmuje na siebie odpowiedzialność rodzica, gdyż ten nie jest w stanie poradzić sobie samodzielnie.

Elmquist mówi, że może się to objawiać na różne sposoby w twoim obecnym związku, w tym: czytanie w myślach, aby zapobiec problemom; mówienie ,,przepraszam”, nawet jeżeli nie masz tego na myśli, ale nie chcesz, aby twój partner się zdenerwował; oraz czucie się winnym bez powodu, nawet jeżeli nic nie zrobiłeś.

Jesteś w toksycznym związku

– Jeśli często wybierasz partnerów, którzy mają cechy podobne do twoich rodziców, zarówno te dobre, jak i złe, jest to coś, na co należy zwracać uwagę – mówi Bruett.

Często  wybieramy partnerów, którzy sprawiają, że czujemy się znajomo. Jeśli pochodzimy z zaniedbanego lub przemocowego domu, mamy w zwyczaju przyciągać osoby, które traktują nas w ten sam sposób. Oczywiście, da się przerwać ten cykl, ale pierwszym krokiem jest zauważenie go.

Jak widać, istnieje kilka czynników, które mogą wskazywać na emocjonalnie przemocowego rodzica. Rodzi się więc pytanie: Co z tym zrobisz? – Czasami ludzie nie zdają sobie sprawy z tego, że ich rodzice stosowali przemoc emocjonalną, aż do momentu, kiedy dorastają i dowiadują się więcej o rodzinach swoich przyjaciół lub partnerów – mówi Cole. – Wtedy właśnie zdają sobie sprawę, że to, czego doświadczyli, nie było zdrowe.

Jeśli czujesz, że niektóre z tych oznak oddają realia, w których dorastałeś oraz że sposób, w jaki zostałeś wychowany oddziałuje na twoje relacje – interpersonalne lub romantyczne – najlepszym rozwiązaniem jest poszukanie pomocy przez terapeutę.

Źródło: Bustle