Niektórzy są bardziej wrażliwi – i około połowę tej różnicy można przypisać genom, jak pokazują nowe badania.
Praca prowadzona przez Queen Mary University of London porównywała pary jedno- i dwujajowych bliźniąt w wieku 17 lat aby zobaczyć w jakim stopniu wpływały na nich pozytywne i negatywne doświadczenia – ich poziom ‘wrażliwości’. Celem było odkrycie, na ile różnica wrażliwości może być wyjaśniona przez czynniki genetyczne albo środowiskowe w czasie rozwoju: natura czy wychowanie.
Bliźnięta są najczęściej wychowane w tym samym środowisku. Ale jedynie bliźnięta jednojajowe dzielą te same geny: bliźnięta dwujajowe są pod tym względem jak każde inne rodzeństwo. Jeśli bliźnięta jednojajowe nie ukazywałyby większych podobieństw w poziomie wrażliwości niż bliźnięta dwujajowe, oznaczałoby to że geny nie odgrywają tutaj żadnej roli.
Za pomocą takiej analizy, naukowcy odkryli, że 47 % różnicy we wrażliwości pomiędzy osobami stanowią geny, a 53% czynniki środowiskowe. Praca Queen Mary University of London oraz Kings College London jest pierwszą tego typu, ukazując to połączenie przy tej wielkości badań. Odkrycia zostały opublikowane na łamach Molecular Psychiatry.
Michael Pluess, profesor Psychologii Rozwoju na Queen Mary University of London oraz główny badacz, powiedział: – Wszyscy jesteśmy pod wpływem naszych doświadczeń – wrażliwość jest tym, co wszyscy dzielimy jako podstawową cechę ludzką. Ale jednocześnie różnimy się w tym, jak duży wpływ wywierają na nas doświadczenia. Naukowcy zawsze twierdzili, że w genetyce leży podstawa wrażliwości, ale po raz pierwszy byliśmy w stanie określić, na ile te różnice wrażliwości są podyktowane genami.
Ponad 2800 bliźniąt wzięło udział w badaniach, z czego około 1000 bliźniąt jednojajowych i 1800 dwujajowych, około połowa z nich tej samej płci. Bliźnięta prosiło się o wypełnienie kwestionariusza opracowanego przez profesora Pluess, mającego szerokie zastosowanie w testowaniu poziomu wrażliwości jednostki na swoje środowisko. Test będzie dostępny online jeszcze w tym miesiącu, więc każdy będzie mógł zbadać swoją wrażliwość.
Kwestionariusz wyróżnia różne rodzaje wrażliwości – to czy ktoś jest bardziej wrażliwy na pozytywne czy negatywne doświadczenia – jak i ogólną wrażliwość. Analiza zespołu badawczego sugeruje. że te różne rodzaje wrażliwości również mają podstawę genetyczną.
Pracownik zespołu, Dr Elham Assary powiedział: – Jeżeli dziecko jest bardziej podatne na negatywne doświadczenia, może być w bardziej podatne na stres i strach w trudnych warunkach. Z drugiej strony, jeśli dziecko ma większą wrażliwość na pozytywne doświadczenia, może więcej czerpać z dobrego wychowania lub interwencji psychologa w szkole. Nasze badania ukazują że te wszystkie różne aspekty wrażliwości mają podstawę w genetyce
Zespół badał również, jak wrażliwość wpisuje się przy innych ogólnych cechach charakteru, nazywanych ‘Wielką Piątką’: otwartość, sumienność, ugodowość, ekstrawersja i neurotyzm. Odkryli, że istnieje wspólny składnik genetyczny pomiędzy wrażliwością, neurotyzmem i ekstrawersją, ale z żadną inną cechą. Profesor Pluess wierzy, że odkrycia pomogą nam rozumieć wrażliwość i zajmować się nią, zarówno u siebie samych jak i u innych.
– Wiemy z poprzednich badań, że około jednej trzeciej ludzkości znajduje się na wyższym poziomie spektrum wrażliwości. Są oni ogólnie rzecz biorąc bardziej podatni na swoje doświadczenia. – powiedział. – Są tego wady i zalety. Ponieważ teraz już wiemy, że ta wrażliwość jest w takim samym stopniu powodowana genami co środowiskiem, ważne jest żeby ludzie akceptowali swoją wrażliwość jako ważną część siebie i widzieli ją jako siłę, a nie tylko słabość.
Źródło: Genetic architecture of Environmental Sensitivity reflects multiple heritable components: a twin study with adolescents (Molecular Psychiatry), Queen Mary University of London
