Astronomowie mają zwyczaj spoglądać daleko i jeszcze dalej, aby zobaczyć jaki był nasz Wszechświat za młodu. Dzięki nowemu zdjęciu nadesłanemu przez Teleskop Kosmiczny Hubble’a, które przedstawia galaktykę DDO 68, znaną również jako UGC 5340, mówi się, że może pojawił się wyjątek od tego schematu. Ten postrzępiony zbiór gwiazd oraz obłoków gazu wygląda na pierwszy rzut oka jak niedawno utworzona galaktyka i to w naszym bliskim (w kosmicznej skali) sąsiedztwie. Czy na pewno jest jednak tak młoda na jaką wygląda?
Astronomowie studiują ewolucję galaktyk przez dziesięciolecia, stopniowo poprawiając naszą wiedzę na temat w jaki sposób galaktyki zmieniają się w kosmicznej historii. Dużą rolę w zdobywaniu wiedzy odgrywa właśnie należący do NASA/ESA Teleskop Kosmiczny Hubble’a, który pozwala astronomom zajrzeć głębiej w kosmos, a więc bardziej odlegle w czas – bardziej niż jakikolwiek teleskop wcześniej. Dzięki niemu przechwytujemy światło, które zostało wyemitowane miliardy lat temu.
Patrząc dalej w bardzo odległą przeszłość możemy obserwować coraz młodsze galaktyki. Jest to bardzo cenna możliwość, jednak nie obywa się bez problemów, przed którymi stają astronomowie. Wszystkie nowo-narodzone galaktyki znajdują się daleko od nas. Wydają się bardzo małe i słabe na przechwyconych obrazach. W przeciwieństwie do tego, wszystkie galaktyki w naszym pobliżu wydają się być stosunkowo stare.
Uchwycona przez Teleskop Kosmiczny Hubble’a, DDO 68 była jednym z najlepszych kandydatów na nowo odkrytą i nowo uformowaną galaktyką w naszym sąsiedztwie. Galaktyka leży około 39 milionów lat świetlnych od Ziemi i choć odległość wydaje się ogromna, to znajduje się ona około 50 razy bliżej niż zazwyczaj inne, tego typu galaktyki.
Badając galaktyki będące w różnym wieku, astronomowie odkryli, że te młode w swoich życiach są fundamentalnie inne od tych starych. DDO 68 wygląda na stosunkowo młodą – opierając się na jej strukturze, wyglądzie i składzie. Jednakże, bez bardziej szczegółowego modelowania, astronomowie nie mogą być w stu procentach pewni swoich przypuszczeń i może okazać się, że ona starsza niż się wydaje.
Starsze galaktyki wydają się być większe dzięki kolizjom i fuzjom z innymi galaktykami (o czym pisaliśmy całkiem niedawno – przyp. red.), które po zmieszaniu się ze sobą, są wypełnione różnymi typami gwiazd – zarówno starymi, jak i młodymi, dużymi i małymi. Podobnie są bardzo zróżnicowane pod względem chemicznym. Nowo powstałe galaktyki mają podobny skład do pierwotnej materii, stworzonej podczas Wielkiego Wybuchu (a zatem są bogate w wodór, hel i trochę litu). Starsze galaktyki są dla odmiany bogate w pierwiastki cięższe, które wykuwane są w gwiezdnych piecach w ciągu wielu generacji tychże.
DDO 68 jest przykładem pierwotnej formy galaktyki w naszym lokalnym Wszechświecie, ze względu, iż wydaje się uboga w pierwiastki ciężkie. Ich brak wydaje się stawiać pod znakiem zapytania istnienie poprzednich generacji gwiazd w tej galaktyce.
Obserwacje z wykorzystaniem Hubble’a prowadzono w celu zbadania właściwości światła galaktyki i potwierdzenia czy w DDO 68 istnieją jakieś starsze gwiazdy. Jeśli okaże się, że istnieją, a są na to pierwsze znaki, to obali to hipotezę, że cała składa się z młodych gwiazd. Jeśli nie – to potwierdzi to wyjątkowy charakter tej galaktyki. W tym celu potrzebne są bardziej skomplikowane modele, nie mniej już teraz Teleskop Kosmiczny Hubble’a daje nam wzgląd w ten piękny, nietypowy kosmiczny obiekt.
Poniższy obraz składa się ekspozycji światła widzialnego i podczerwieni wykonanych z wykorzystaniem instrumentu Hubble’s Advanced Camera for Surveys.
Źródło: Hubble Space Telescope Grafika/Video: NASA, ESA; Acknowledgement: A. Aloisi (Space Telescope Science Institute)