Dla muzyków, jak i właścicieli studiów nagraniowych jest to znane zagadnienie. Po spędzeniu wielu godzin na nagrywaniu i miksowaniu utworu, sam efekt nie nadąża jednak za komercyjnymi wydawnictwami, zwłaszcza jeśli chodzi o zagadnienie głośności, dynamiki i przejrzystości całego brzmienia. Nawet jeśli utwór dobrze brzmi w studio na dobrych monitorach, to podczas powrotu z sesji nagraniowej w samochodzie brzmieć będzie niesymetrycznie, płasko – po prostu nudno.

Muzycy, zwłaszcza ci młodzi, zadają sobie pytanie dlaczego ich utwory nie brzmią tak jak te w radio lub na płycie ulubionego wykonawcy. Odpowiedź jest prosta – profesjonalna produkcja posiada odpowiedni mastering!

Co to jest ten mastering i o co tyle krzyku?

Mastering to końcowy etap produkcji muzycznej, który dodaje profesjonalne, komercyjne brzmienie dla całego miksu. W procesie masteringu utwory (lub i poszczególne ścieżki) są poprawiane, aby spełniały standardy przemysłu muzycznego. Kiedy mastering zostanie wykonany, muzyka brzmi czysto, precyzyjnie i z odpowiednim balansem – czy to na klubowym nagłośnieniu, słuchawkach, w samochodzie czy kuchennym radio.

Oprócz maksymalizacji jakości dźwięku, mastering obejmuje również przygotowanie pre-masteringu, wymaganego do replikacji i dystrybucji.

Cyfrowy mastering

W analogowych czasach, mastering był domeną profesjonalnych, dużych studiów nagraniowych. Pojedynczy procesor efektów kosztował tyle co dobry samochód, a sam mastering był warty małą fortunę. Muzycy bez kontraktów z wytwórniami nie mieli szans uzyskać zmasterowanej wersji swoich utworów. Obecnie dźwięki komputerowym technologiom sytuacja bardzo się zmieniła. W połączeniu sprzętu (mimo wszystko już tańszego niż kiedyś) wraz z możliwościami szeregu wtyczek można otrzymać bardzo wydajne rezultaty, zgodne z oczekiwaniami nie tylko branży muzycznej, ale również regularnych odbiorców muzyki.

Głośność
Jednym z najważniejszych kroków w procesie masteringu jest zwiększanie głośności danego utworu. Głośność to cecha wrażenia słuchowego, która umożliwia odróżnianie dźwięków cichszych i głośniejszych. W komercyjnych produkcjach, wysoki poziom głośności jest istotnym czynnikiem. Utwory nie posiadające żadnej obróbki są przeważnie za ciche, co powoduje rozczarowanie i zawód, jeśli kompozycja mimo wszystko trafi do radio czy telewizji, gdzie prezentowane są przeważnie głośniejsze, profesjonalnie zmasterowane utwory, które przyciągają większą uwagę.

Głośność zwiększa się za pomocą procesów dynamicznych, takich jak wielopasmowe kompresory i limitery, które zmieniają zakres dynamiczny sygnały, jednocześnie nie mają wpływu na jego poziom mierzony w decybelach.

Produkcja CD
Niezależnie czy jest to pełny album czy utwór na kompilację, utwory powinny brzmieć jako całość, a nie zbieranina przypadkowych, na siłę sklejonych ze sobą kompozycji. W procesie masteringu piosenki są analizowane, equalizowane, kompresowane oraz nadaje się im generalnie kształt i konsystencję oraz aby brzmiały harmonijnie między sobą. Audio-montaż, który następuje prawie na końcu, ustawia utwory w odpowiedniej kolejności, zarządza wyciszeniami, przerwany między utworami, etc. Finalnym krokiem jest przygotowanie materiału zgodnie ze standardem cyfrowego zapisu na płycie kompaktowej, wykorzystując kodowanie PCM o częstotliwości próbkowania 44,1 kHz i 16-bitów na próbkę, tak aby nadawała się ona do produkcji w tłoczniach.

Spektrum częstotliwości oraz obraz stereo
Kolejnym elementem, który mastering dopasowuje do branżowych wymogów, jest widmo częstotliwości. Kluczem do uzyskania tego efektu jest odpowiednia equalizacja. Przykładowo jeśli piosenka wydaje się zbyt obciążona, dolne częstotliwości mogą zostać obcięte. Podobnie eliminuje się niechciane hałasy, kliknięcia, etc. Wykorzystuje się do tego szereg specjalistycznych wtyczek. Analizatory dostarczają też szczegółowych informacji w formie graficznej, przez co w łatwiejszy sposób można optymalizować spektrum częstotliwości. Ważną kwestią jest również spójny obraz stereo wraz z dobrą kompatybilnością mono, tak aby utwór brzmiał spójnie w różnych środowiskach akustycznych.

Ograniczenia masteringu

Na koniec jedno słowo rady – mastering jest ważny i czyni różnicę, ale sam w sobie nie dokonuje wyjątkowej magii. Dodaje głębi, dynamiki, intensywności, przejrzystości, głośności, etc. do finalnego miksu – to nie ulega wątpliwości. Trzeba jednak pamiętać, że mastering doskonali ogólną jakość, jednak jeśli artysta dostarcza kiepski miks, nie można oczekiwać cudów i wysokiej jakości produktu końcowego. Zawsze zalecam (jeśli jest to w ramach możliwości finansowych wykonawców), aby klienci decydowali się na ponowny re-miks utworów – prowadzi to zawsze do znacznie większej satysfakcji.

Oczywiście powyższe informacje to jedynie część całego procesu miksu i masteringu utworów muzycznych, a praca z wykorzystaniem jedynie oprogramowania może być nieco ograniczona. Obecnie już bardziej w zasięgu muzyków są procesory masteringowe, takie jak np. TC Electronic Finalizer 96k, który zwiększa mocno przejrzystość miksów, aczkolwiek trzeba poświęcić nieco czasu, aby wykorzystywać możliwie daleko potencjały tego sprzętu.

Każdy krok w produkcji muzyki wymaga precyzji i staranności – miejcie to na uwadze od nagrania pierwszego dźwięku po zlecenie miksu i masteringu odpowiednim osobom. Jestem przekonany, że wówczas osiągniecie dobre rezultaty.

Źródło: Steinberg, Frequency Institute