Wychowanie szczęśliwego i zdrowego dziecka nie należy do łatwych zadań. Rodzicielstwo nie polega tylko i wyłącznie na słuchaniu swojego własnego instynktu i powielaniu zachowań naszych rodziców.
Rodzicelstwo to praca “szyta na miarę”, to dostosowanie postępowania do cech naszego dziecka. W swej książce “The Ten Basic Principles of Good Parenting”, autorka Laurence Steinberg – profesor psychologii na Temple University w Filadelfii, daje nam praktyczne wskazówki, w jaki sposób możemy wychować pewne siebie, zrównoważone emocjonalnie dzieci.
To co robisz, ma znaczenie
Rodzice pełnią niezwykle istotną rolę w wychowaniu dziecka poprzez bycie dla nich wzorem do naśladowania. Obserwując zachowanie rodziców, dzieci uczą się jak należy postępować.
– Jest to jedna z podstawowych zasad. To co robisz, ma znaczenie. Niech twoje reakcje będą przemyślane. Nie działaj pod wpływem chwili. Zadaj sobie pytanie: Co chcę osiągnąć i czy moje zachowanie pomoże mi w osiągnięciu upragnionego celu? Dzieci zwracają uwagę na zachowanie rodziców i w nim szukają wskazówek do tego, jak same mają postępować, czy to w wyboru zdrowego jedzenia, ćwiczeń, bycia życzliwym wobec innych czy kwestii szczerości – tłumaczy profesor Steinberg.
Nie można kochać “zbyt mocno”
– Nie istnieje pojęcie “zbyt silnej miłości”. Pamiętaj, iż dobra materialne, brak zasad lub ograniczeń nie oznaczają tego samego, co miłość. Nie możliwe jest, by rozpieścić dziecko poprzez okazywanie mu miłości. To, co uważamy za wynik rozpieszczenia dziecka, nigdy nie jest następstwem okazywania dziecku zbyt wiele uczucia. Są to zazwyczaj konsekwencje zbytniej pobłażliwości, obniżonych oczekiwań oraz obdarowywanie dzieci dobrami materialnymi zamiast miłości – wyjaśnia profesor Steinberg.
Zaangażuj się w życie swojego dziecka
Rodzicielstwo to ogromna odpowiedzialność. – Bycie zaangażowanym w sprawy dziecka rodzicem jest zajęciem czasochłonnym i ciężką pracą. Wiąże się z przemyśleniem i przetasowaniem swoich własnych priorytetów. Rodzicielstwo często oznacza postawienie potrzeb dziecka ponad swoje własne. Niezwykle ważna jest nie tylko obecność fizyczna ale przede wszystkim ta mentalna – zaznacza profesor Steinberg.
– Jednocześnie, trzeba pamiętać, iż odpowiadanie na potrzeby dziecka jest niezwykle ważne, lecz nie oznacza wyręczania dziecka we wszystkim, w tym odrabiania za dziecko pracy domowej. Praca domowa jest narzędziem, dzięki któremu nauczyciele są w stanie sprawdzić postępy dziecka w nauce. Jeśli wyręczasz dziecko w odrabianiu pracy domowej, nauczyciel nie może zweryfikować wiedzy twojego dziecka – podkreśla profesor Steinberg.
Dostosuj swoje rodzicielstwo do twojego dziecka
Zachowanie zależy w dużej mierze od jego wieku. Dowiedz się, jakie zmiany zachowań są normalne i pomóż mu w jego procesie rozwoju osobistego.
– Ta sama determinacja do bycia samodzielnym, która sprawia, iż twój trzylatek jest za każdym razem na “nie”, powoduje również, iż jest on gotowy na naukę korzystania z toalety. Ten sam intensywny rozwój intelektualny, który sprawia, iż twoja trzynastolatka wykazuje się ciekawością świata podczas lekcji w szkole, doprowadza również do częstych kłótni przy kolacji – wyjaśnia profesor Steinberg.
Ustal zasady
– W momencie, gdy dziecko jest młodsze, ważne jest, aby pomóc mu w kierowaniu jego zachowaniem. Wskazówki te nauczą go sposobu, w jaki ma się zachowywać. Jeśli nie pokażesz dziecku, jak ma postępować we wczesnych latach dzieciństwa, w późniejszym okresie, kiedy ciebie nie będzie blisko, będzie miał trudności w radzeniu ze sobą. O każdej porze dnia i nocy powinieneś być w stanie odpowiedzieć na te trzy pytania: Gdzie jest moje dziecko? Kto jest z moim dzieckiem? Co moje dziecko robi? Zasady, których nauczysz go, będą podstawą systemu zasad, które ukształtują zachowanie twojego dziecka. Wraz z jego dorastaniem rodzice powinni być jednocześnie zaangażowani w jego życie, ale też pozwalać mu na coraz większą samodzielność. Wprowadzanie zbyt surowych ograniczeń nie jest dobrym rozwiązaniem. Kiedy dziecko jest w szkole na poziomie gimnazjum, powinno ono samo wykonywać pracę domową, podejmować własne wybory bez niczyjej ingerencji – przekonuje profesor Steingerg.
Wspieraj samodzielność swojego dziecka
Granice są dla dzieci niezwykle istotne. – Ustalenie ich pomaga dzieciom w rozwoju ich poczucia samokontroli. Wspieranie niezależności pomaga rozwinąć jego poczucie samodzielności, a aby mieć poczucie spełnienia w życiu, dziecko będzie potrzebowało obu.
– Dążenie dzieci do osiągnięcia własnej niezależności jest zjawiskiem naturalnym. Często w oczach rodziców chęć dziecka do osiągnięcia samodzielności jest mylnie postrzegana jako wyraz buntu i nieposłuszeństwa. Dziecięcy pęd ku samodzielności podyktowany jest ludzką naturą. Każdy człowiek pragnie mieć poczucie kontroli nad swoimi działaniami, a nie być kontrolowanym przez drugą osobę. Konfrontacja z zachowaniem wynikającym z chęci bycia samodzielnym, może okazać się dla rodziców niezwykłym wyzwaniem, ale należy pamiętać, iż jest to istotny krok w dziecięcym rozwoju – tłumaczy autorka badania.
Bądź konsekwentny
Ustal zasady i bądź konsekwentny w ich stosowaniu. – Jeśli zasady zmieniają się z dnia na dzień, w nieprzewidziany sposób lub ich egzekwowanie zdarza się sporadycznie, za złe zachowanie odpowiada rodzic a nie dziecko. Najważniejszym narzędziem wychowawczym jakie posiada rodzic jest konsekwencja. Określ swoje granice niepodlegające negocjacjom. Im bardziej autorytet twój oparty jest na mądrości a nie na sile, tym mniej prawdopodobne jest, iż dziecko będzie ten autorytet kwestionować.
Unikaj dyscypliny “twardej ręki”
Dyscyplina oparta na przemocy jest niedopuszczalna. – Dzieci, które doświadczają przemocy fizycznej, częściej wdają się w bójki z innymi dziećmi. Dzieci te zdecydowanie częściej dopuszczają się nękania innych oraz używają agresji w celu rozwiązania sporów z innymi dziećmi – wyjaśnia profesor Steinberg.
– Istnieje wiele innych sposobów, aby sprawić by dziecko nas słuchało, w tym np.: odesłanie dziecka w zaciszne miejsce w domu, by mogło uspokoić się i przemyśleć swoje postępowanie, co przynosi lepsze efekty, a nie pociąga za sobą agresji.
Wyjaśnij swoje zasady i decyzje
Miej jasno sprecyzowane oczekiwania, które dostosowane są do wieku dziecka. Upewnij się, iż są one przez niego zrozumiałe. – Dobrzy rodzice ustalają takie oczekiwania, którym dziecko jest w stanie sprostać. Zazwyczaj jest tak, iż rodzice udzielają zbyt wielu informacji małym dzieciom, natomiast informacje przekazywane nastolatkom są niewystarczające. To co dla ciebie jest oczywiste, nie musi być tak samo zrozumiałe dla 12-latka. Dziecko w takim wieku nie posiada takiego bagażu doświadczenia, osądu czy wyznaczonych priorytetów jak osoba dorosła.
Traktuj swoje dziecko z szacunkiem
Traktuj dzieci z szacunkiem, wtedy one nauczą się szanować innych, w tym własnych rodziców. – Odnoszenie się do dziecka z szacunkiem jest najlepszym sposobem pokazania mu, w jaki sposób ma poszanować swoich rodziców. Bądź dla dziecka tak samo życzliwy, jak dla każdego innego człowieka. Mów do niego w uprzejmy sposób. Szanuj jego zdanie. Zwracaj na niego uwagę, kiedy do ciebie mówi. Traktuj go z serdecznością. Kiedy tylko możesz, staraj się sprawić mu radość. Dzieci traktują innych w ten sam sposób, w jaki traktują ich rodzice. Jesteś dla niego przykładem zachowania, które twoje dziecko będzie powielać. Związek między rodzicem a dzieckiem jest podstawą, na której będzie budować związki z innymi.
Korzyści dobrego rodzicielstwa
Im bardziej ćwiczysz umiejętności dobrego rodzicielstwa, tym staje się to bardziej naturalne, a często będzie to reakcja instynktowna. Dla profesor Steinberg dobre rodzicielstwo sprzyja zdrowemu dostosowaniu psychicznemu i promuje pozytywne zachowania i cechy, takie jak uczciwość, empatia, samodzielność, życzliwość, współpraca, sukces w szkole, ciekawość intelektualna, motywacja do nauki. Twierdzi ona, że dobre rodzicielstwo pomaga również zniechęcać dzieci do zachowań antyspołecznych, nadużywania narkotyków i alkoholu, lęków, depresji i zaburzeń odżywiania.
Źródło: MedicineNet