ZOO niejednokrotnie wywołuje mieszane uczucia. Z jednej strony można z bliska zobaczyć zwierzęta, których nie widujemy na ulicach miast i wsi, a z drugiej czasem trudno przełknąć stan niewoli zwierząt oraz warunki, w jakich są trzymane. Jednakże czy wiecie, że to nie jedyne rodzaje ZOO jakie istniały. Cóż – do całkiem jeszcze niedawna – funkcjonowały […]
ZOO niejednokrotnie wywołuje mieszane uczucia. Z jednej strony można z bliska zobaczyć zwierzęta, których nie widujemy na ulicach miast i wsi, a z drugiej czasem trudno przełknąć stan niewoli zwierząt oraz warunki, w jakich są trzymane. Jednakże czy wiecie, że to nie jedyne rodzaje ZOO jakie istniały. Cóż – do całkiem jeszcze niedawna – funkcjonowały ZOO ludzi. Nie dla ludzi, ale takie, w których pokazywano ludzi. Oczywiście – za pieniądze.
Trudno w to uwierzyć? Cóż, czasem trudno mieć jeszcze wiarę w gatunek ludzki… Zobaczcie sami.
Postać Carla Hagenberga jest często utożsamiana ze stworzeniem ZOO, jakie znamy do dzisiaj – takim, aby stanowiło ono „zbliżone siedlisko danego zwierzęcia”. Mniej jednak znanym jest fakt, że był też pierwszym człowiekiem, który zaproponował ludzkie ZOO. W 1889 roku za zgodą rządu Chile pojmał 11 osób z plemienia Selk’Nam, którzy zamknięci za kratami byli pokazywani w całej Europie. Ich los podzieliło kilka innych pokrewnych plemion.
Przedstawiciele Afryki oraz rdzenni Amerykanie często stanowili obiekty do pokazywania w takich miejscach. Praktyka taka była uprawiana jeszcze stosunkowo niedawno – w latach 50. poprzedniego wieku. W Niemczech mieszkańcy Afryki byli pokazywani do końca XX wieku w formach ZOO czy podczas karnawałów. Najczęściej nazywano to „Pokazy ludzi”.
ZOO w Cincinnati przetrzymywało około 100 Indian w wiosce przez około 3 miesiące w celu pokazywania ich oraz ich formy życia widzom. Praktyka taka trwała kilka lat w wielu miejscach na terenie Stanów Zjednoczonych, powodując powszechne oburzenie, aczkolwiek… ktoś jednak chętnie płacił, aby oglądać Indian w ten sposób.
Był zmuszony do opiekowania się orangutanami i innymi małpami, a jednocześnie był wystawiany obok nich.
„Wiek 23. Wzrost 148 cm, waga 47 kg. Przywieziony z Kasai River, Kongo przez Doktora Samuela O. Vernera. Wystawiany każdego popołudnia we wrześniu”.
Taki opis można było przeczytać na zewnątrz zagrody, w której trzymało Ota Benga. Był on wystawiony w Domu Małp (Moneky House) w ZOO na Bronxie. Musiał zabawiać widzów strzelając z łuku oraz robiąc „zabawne” miny. Do jego zadań należało również robienie tricków z orangutanami. Odbiorcami była duża grupa ludzi, która uważała go za najbardziej ciekawy gatunek w ZOO. Przyciągnęło to również uwagę innych środowisk, które w oburzeniu i krytyce doprowadziły w końcu do wycofania „wystawy”.
Francuzi również w bardzo pokrętny sposób chcieli przedstawić swoją siłę kolonizacyjną. Wybudowali w tym celu sześć wiosek Jardin d’Agronomie Tropicale, odpowiadających Madagaskarowi, Indochinom, Sudanowi, Kongo, Tunezji oraz Maroko. Osoby przywiezione z ich ówczesnych kolonii były przedstawiane w 1907 roku.
Chociaż cała „wystawa” trwała niespełna pół roku, to przyciągnęła ponad milion osób.
Wioski w całości zostały wykonane na wzór tych z francuskich kolonii – od architektury do praktyk rolniczych.
Powyżej znajduje się zdjęcie kongijskiej „fabryki” zbudowanej w Marsylii, mającej imitować jak wygląda życie na Czarnym Lądzie. W celu zapewnienia ruchu w tym miejscy, przywieziono kilkunastu Kongijczyków, aby w niej pracowali.
Jest to na pewno punkt w historii, o którym Francja chciałaby jak najszybciej zapomnieć.
W roku 1810, 20-letnia Sarah „Saartjie” Baartman została zwerbowana przez handlarza egzotycznymi zwierzętami, aby uczestniczyć w wystawach. Obiecywano jej bogactwo i sławę. Sarah powędrowała do Londynu, gdzie rzeczywistość okazała się inna. Z powodu uwarunkowań genetycznych dziewczyna posiadała wydatne, wystające pośladki oraz wydłużony srom. Była powodem licznych dyskusji, a sama dziewczyna była ubierana w ciasne ubrania i wystawiana jako „atrakcja”. Zmarła pogrążona w ubóstwie. Jej szkielet, organy płciowe oraz mózg były następnie wystawiane w paryskim Museum of Mankind do 1974 roku. Dopiero w 2002 roku, na skutek działań Nelsona Mandeli, jej szczątki wróciły do ojczystego kraju.
„Wystawa” cieszyła się ogromną popularnością, a odwiedził ją nawet Otto von Bismarck.
Tego typu „pokazy” były bardzo popularne po obu stronach oceanu – zarówno w Stanach Zjednoczonych, jak i Francji.
W samym 1931 roku w Paryżu pokaz ten był tak popularny, że statystyki mówią o 34 milionach osób, które odwiedziły taką „wystawę”. Kontrpropozycja zaoferowana przez Partię Komunistyczną pod nazwą „Prawda o koloniach” przyciągnęła bardzo niewielu odwiedzających.
Wszyscy zmarli w skutek chorób i fatalnego traktowania podczas „wystawiania”.
Zorganizowane przez białych Amerykanów „Igrzyska Dzikusów” przedstawiały zarówno rdzennych Amerykanów, a także szczepy z różnych zakątków świata, takich jak Afryka, Południowa Ameryka, Bliski Wschód, a także Japonia. Pomysł na takie wydarzenie wypłynął od Jamesa Edwarda Sullena, który chciał udowodnić, że „dzikusy” są mniej sprawni fizycznie od „cywilizowanych”, białych Amerykanów…
Jak tam teraz wasza wiara w ludzkość?
Źródło: Thiking Humanity, NY Times, Unbelievable Facts