Owad o małym mózgu i minimalnej mocy obliczeniowej tego organu jest pierwszym zwierzęciem, u którego udowodniono używanie Drogi Mlecznej w celu orientacji w terenie. Naukowcy z RPA i Szwecji opublikowali te doniesienia, które pokazują związek pomiędzy żukiem leśnym zwanym również żukiem gnojowym (Geotrupes stercorarius) a ruchem gwiazd, otaczających naszą galaktykę.
Mimo że ich oczy są zbyt słabe, aby rozróżniać poszczególne konstelacje, jednak żuki leśne potrafią używać gradientu pomiędzy światłem a mrokiem, pochodzącego z Drogi Mlecznej. Zapewnia im to ciągły i prosty ruch toczonej przed sobą kulki i tym samym pomaga uniknąć stoczenia swojego nabytku z powrotem na stertę gnoju, gdzie kręci się wielu konkurentów.
“Żuków leśnych nie obchodzi, w którym kierunku zmierzają; muszą po prosty jak najszybciej uciec ze stery gnoju i uniknąć walki z innymi żukami”, powiedział Marcus Byrne z University Wits.
Byrne i jego zespół udowodnili już wcześniej, że żuk leśny posługuje się: Słońcem, Księżycem i spolaryzowanym światłem do orientacji w terenie. W jednym z przeprowadzanych eksperymentów naukowcy założyli żukom “czepki”, aby zablokować światło, które dociera do ich oczu. Zespół odkrył również, że żuki wspinają się na szczyty swoich kulek i wykonują specyficzny “taniec”, który ma im pomóc w określeniu kierunku drogi na podstawie źródła światła.
Podczas dalszych eksperymentów prowadzonych nad żukami, wykorzystano symulację nocnego nieba w uniwersyteckim planetarium. Również i w tej sytuacji żuki posługiwały się poświatą, jaka płynęła z Drogi Mlecznej, nadając jednocześnie nowe znaczenie “tańcowi z gwiazdami”.
“Siedzieliśmy w Vryburg (RPA), gdzie przeprowadzaliśmy nasze eksperymenty, gdzie Droga Mleczna stanowiła ogromne źródło światła, więc byliśmy przekonani, że żuki po prostu muszą to wykorzystać, nie widzieliśmy innego wyjścia”, powiedział Byrne.
Nie każde źródło światła stanowi równie użyteczny punkt orientacji dla żuka leśnego. Ćma na przykład utrzymując stały kąt pomiędzy sobą a świecą, będzie leciała ruchem okrężnym wokół ognia. Jednakże ciało niebieskie znajduje się zbyt daleko, aby mogło zmienić swoją pozycję względem żuka. Dzięki temu żuk może toczyć swoją kulkę wciąż w linii prostej.
Naukowcy podejrzewają, że żuki leśne mają pewną hierarchię preferencji, jeśli chodzi o dostępne źródła światła. Więc jeśli Księżyc i Droga Mleczna są widoczna w tym samym czasie, żuki prawdopodobnie wybiorą tylko jedno z nich.
Kilka innych zwierząt również wykorzystują gwiazdy dla orientacji, ale żuk leśny okazał się pierwszym zwierzęciem, które posługuje się w tym celu plejadą gwiazd.
Źródło: Wits University
