Paryż został nazwany Miastem Światła (Ville lumière) na początku XIX wieku, po tym jak stał się pierwszym miastem w Europie, które wykorzystało oświetlenie gazowe do oświetlania swoich ulic. Teraz aglomeracja paryska jest pionierem w innej dziedzinie – przeciwdziałania zanieczyszczeniu hałasem.
Stolica Francji, od dawna zmaga się z problemem hałasu, który stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia i jakości życia jego mieszkańców. Hałas, uznawany za drugie największe zanieczyszczenie środowiskowe na świecie, jest nie tylko uciążliwy, ale ma również szereg negatywnych konsekwencji zdrowotnych, w tym zaburzenia snu, choroby serca oraz problemy ze zdrowiem psychicznym. W odpowiedzi na ten rosnący problem, władze Paryża podjęły szereg działań mających na celu redukcję hałasu i poprawę warunków życia w mieście.
Można powiedzieć, że w ostatnich latach Paryż wprowadził innowacyjne rozwiązania technologiczne oraz angażując społeczność lokalną w proces decyzyjny. Inicjatywy takie jak instalacja radarów – kamer dźwiękowych, wdrażanie asfaltu redukującego hałas czy ograniczenie prędkości w wielu obszarach miasta, świadczą o determinacji władz w dążeniu do stworzenia cichszego i zdrowszego środowiska miejskiego.
Znaczenie tych działań podkreśla również raport “Health impact of noise in the Paris agglomeration”, który ukazuje skalę problemu oraz jego wpływ na zdrowie mieszkańców aglomeracji paryskiej. Zgodnie z raportem, hałas odpowiada za utratę około 66000 lat zdrowego życia rocznie – w samej aglomeracji paryskiej – co jasno wskazuje na konieczność podjęcia zdecydowanych kroków w walce z tym zanieczyszczeniem.
Miasto, które próbuje spać
Paryż jako jedno z najgłośniejszych miast Europy, podjął więc zdecydowane kroki w celu zredukowania hałasu i poprawy jakości życia swoich mieszkańców. W ramach tych działań, miasto ogłosiło ambitny plan mający na celu obniżenie poziomu hałasu nawet o cztery decybele. Artykuł “Paris seeks to cut noise pollution by four decibels” przedstawia jak Paryż realizuje te cele, łącząc je z szeroko zakrojoną agendą ekologiczną.
Władze Paryża przede wszystkim zainicjowały publiczne konsultacje, które mają pomóc w znalezieniu najbardziej efektywnych sposobów redukcji hałasu zarówno pochodzącego z transportu, jak i z innych źródeł miejskiego zgiełku. Konsultacje te stanowią kluczowy element w procesie decyzyjnym, angażując mieszkańców w tworzenie bardziej cichego i zdrowego środowiska.
Paryż już teraz może pochwalić się pewnymi sukcesami w tej dziedzinie. W ciągu ostatnich lat miasto zamknęło niektóre obszary dla ruchu samochodowego, ale przede wszystkim nastawiło się na karanie kierowców pojazdów, które najbardziej zanieczyszczają środowisko akustyczne. Dodatkowo stworzono ogromna ilość nowych ścieżek rowerowych. Takie działania w latach 2015-2020 przyczyniły się do zmniejszenia hałasu drogowego o około 20% (dwa decybele).
Jednym z kluczowych rozwiązań technicznych w walce z hałasem są jednak radary dźwiękowe, które zostały zainstalowane w różnych dzielnicach Paryża. Te nowoczesne urządzenia (najczęściej są to pułapki dźwiękowe Medusa) wykrywają i rejestrują najgłośniejsze pojazdy, umożliwiając nakładanie mandatów na właścicieli najbardziej szkodliwych akustycznie samochodów i motocykli. Dodatkowo, na ulicy Rue de Courcelles wprowadzono nowoczesny asfalt redukujący hałas, który spotkał się z pozytywnym odbiorem mieszkańców.
Podczas drugiego planu redukcji hałasu, obejmującego lata 2021-2026, Paryż dąży do zmniejszenia hałasu o kolejne cztery decybele w obszarach aglomeracji, w których oceniono, że jest to realne i możliwe. Emmanuel Grégoire, pierwszy zastępca burmistrza, podkreśla, że celem jest znalezienie równowagi między dynamicznym charakterem Paryża a fundamentalnym prawem do odpoczynku i snu.
Warto tutaj przytoczyć statystykę, mówiącą, że 80 procent mieszkańców regionu Ile-de-France jest narażonych na poziom hałasu i zanieczyszczeń powietrza przekraczający zalecenia WHO. Ile-de-France to region administracyjny w północnej Francji, w obrębie Basenu Paryskiego, obejmujący Paryż i siedem okolicznych departamentów: Essonne, Hauts-de-Seine, Sekwana-Saint-Denis, Sekwana i Marna, Dolina Marny, Dolina Oise i Yvelines.
Jednakże nadchodzące Igrzyska Olimpijskie stanowią unikalne wyzwanie. Tym bardziej, że na ten okres, burmistrz Anne Hidalgo ogłosiła, że ogródki pubów będą mogły być otwarte do północy, zamiast do 22:00. Będzie to z pewnością miało wpływ na tymczasowy wzrost poziomu hałasu i trudności w funkcjonowaniu mieszkańców Paryża, zwłaszcza w nocy.
Kamery dźwiękowe i ogólny monitoring akustyczny
Jednym z najbardziej innowacyjnych narzędzi w walce z hałasem w Paryżu są radary hałasu lub inaczej kamery dźwiękowe. Stały się one kluczowym elementem strategii redukcji dźwiękowych zanieczyszczeń dla stolicy Francji. Technologia ta została po raz pierwszy wprowadzona na ulice Paryża już kilka lat temu, aby automatycznie rejestrować i karać za prowadzenie najbardziej hałaśliwych pojazdów. Te zaawansowane urządzenia, które są umieszczane wysoko na latarniach ulicznych mają możliwość precyzyjnego mierzenia poziomu hałasu generowanego przez przejeżdżające pojazdy oraz identyfikacji ich tablic rejestracyjnych.
Radary hałasu działają na zasadzie podobnej do radarów prędkości – rejestrują naruszenia automatycznie, co pozwala na efektywne egzekwowanie przepisów dotyczących norm hałasu.
W początkowej fazie testów, radary te były sprawdzane pod kątem dokładności identyfikacji tablic rejestracyjnych pojazdów generujących hałas. Po pomyślnych testach technologicznych i zmianach legislacyjnych, Francja rozpoczęła wydawanie mandatów za wykroczenie w roku 2023.
Radary dźwiękowe są wyposażone w 360-stopniowe kamery oraz cztery precyzyjnie rozmieszczone mikrofony, które monitorują dźwięki i śledzą ich natężenie oraz kierunek. Dzięki temu precyzyjnie określają, które pojazdy, a w zasadzie które silniki i wydechy zostały zmodyfikowane w celu zwiększenia hałasu, a w dodatku monitorują, które z nich poruszają się z nadmierną prędkością. Po wykryciu naruszenia, kamera robi zdjęcie tablicy rejestracyjnej, a system automatycznie przypisuje odpowiednią karę.
Sukces związany z działalnością kamer dźwiękowych spowodował, że będą one również wdrażane w innych miastach francuskich, takich jak Nicea i Lyon. Chociaż wciąż są to drogie technologie, to zarówno wysokości mandatów, a przede wszystkim oszczędności związane ze zdrowiem publicznym, przynoszą korzyści nie tylko dla samych mieszkańców, ale i budżetu państwa.
Według Fanny Mietlicki, dyrektor agencji Bruitparif, korzystanie z radarów hałasu jest niezbędne, ponieważ tradycyjne metody wymagają obecności policji w momencie popełnienia wykroczenia, co często jest niemożliwe z powodu innych obowiązków służb mundurowych. Dodatkowo inicjowane wówczas pościgi powodują również wzrost hałasu poprzez syreny radiowozów.
Warto również podkreślić, że hałas generowany przez ruch drogowy w Paryżu jest jednym z największych źródeł zanieczyszczenia akustycznego w tym mieście i ma negatywny wpływ na dobrostan i zdrowie milionów jego mieszkańców. W badaniu przeprowadzonym w grudniu 2021, opartym na danych Europejskiej Agencji Środowiskowej, wykazano, że ponad 5,5 miliona ludzi w Paryżu jest narażonych na hałas drogowy o poziomie 55 decybeli lub wyższym.
W kontekście nadchodzących Igrzysk Olimpijskich, ograniczenie hałasu staje się jeszcze bardziej istotne, gdyż miasto przygotowuje się na przyjęcie ogromnej liczby gości i sportowców z całego świata. Radary hałasu oraz inne środki, takie jak ograniczenie prędkości do 30 kilometrów na godzinę w wielu częściach miasta, mają na celu nie tylko poprawę jakości życia mieszkańców, ale również zwiększenie bezpieczeństwa na drogach.
Hałas a zdrowie w aglomeracji paryskiej
Hałas, nie tylko w aglomeracji paryskiej, ale w każdym zakątku świata, to problem o wymiarze nie tylko jakości życia, ale również poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Dzięki badaniom i raportom, takim jak “Health impact of noise in the Paris agglomeration”, możemy zapoznać się na temat skali tego zjawiska oraz jego wpływu na mieszkańców.
Hałas w aglomeracji paryskiej pochodzi z wielu źródeł, w tym transportu drogowego, kolejowego oraz lotniczego. Każde z tych źródeł ma swoje specyficzne charakterystyki i przyczynia się do ogólnego poziomu hałasu, który wpływa na życie codzienne mieszkańców. Transport drogowy jest jednak najistotniejszym źródłem hałasu, co wynika z dużej ilości pojazdów przemieszczających się po ulicach Paryża każdego dnia.
Istnieje wiele publikacji w literaturze medycznej oraz inicjatyw, jak nasza kampania “Wiele hałasu o hałas”, informująca o szerokim wachlarzu negatywnych skutków zdrowotnych. Do najpoważniejszych należą zaburzenia snu, choroby sercowo-naczyniowe, zaburzenia poznawcze u dzieci, szumy uszne oraz ogólne poczucie uciążliwości. Zaburzenia snu są jednym z najczęściej zgłaszanych problemów, gdyż hałas o natężeniu powyżej 50 dB(A) może prowadzić do poważnych problemów ze snem, co z kolei wpływa na ogólną jakość życia, poziom stresu oraz wydajność w pracy.
Rzeczone zaburzenia snu stanowią największy udział w całkowitej utracie lat zdrowego życia. W badaniu oszacowano, że z powodu hałasu w aglomeracji paryskiej traci się rocznie ponad 40 000 lat zdrowego życia właśnie z samego powodu zaburzeń snu. Przewlekłe problemy ze snem mogą prowadzić do licznych problemów zdrowotnych, w tym zwiększonego ryzyka chorób serca, cukrzycy oraz obniżonej odporności na stres.
Kolejnym poważnym skutkiem hałasu są choroby sercowo-naczyniowe, w tym zawały serca. Raport wykazuje, że ekspozycja na hałas transportowy jest związana ze zwiększonym ryzykiem chorób serca – zwłaszcza jeśli jest to hałas nagły, z którym wszyscy spotykamy się w porach nocnych przy okazji piratów drogowych. W aglomeracji paryskiej hałas drogowy odpowiada za prawie 800 przypadków przedwczesnej śmierci oraz że co roku rozwija się 67 przypadków chorób serca, które wymagają intensywnego leczenia.
Szumy uszne to kolejny problem zdrowotny związany z hałasem, który może prowadzić do trwałego uszkodzenia słuchu oraz znacznego pogorszenia jakości życia. Szacuje się, że w aglomeracji paryskiej z powodu hałasu traci się rocznie około 500 lat zdrowego życia z powodu szumów usznych. Choć liczba ta jest mniejsza w porównaniu do zaburzeń snu i chorób serca, to jednak ma istotne znaczenie dla wielu mieszkańców – zwłaszcza, że po pandemii w ostatnich latach – wiele osób zwracało uwagę, że ich dolegliwości związane z szumami usznymi się nasiliły.
Ogólne poczucie uciążliwości związane z hałasem jest również czynnikiem, który nie może zostać zignorowany. Ma on nie tylko bezpośredni wpływ na zdrowie mieszkańców, ale ogólne pogorszenie jakości życia oraz psychicznego dobrostanu. Badania wykazują, że hałas może prowadzić do zwiększonej agresji, problemów z koncentracją oraz ogólnego obniżenia jakości życia. W aglomeracji paryskiej szacuje się, że z tego powodu traci się rocznie około 25 000 lat zdrowego życia.
Te statystyki dosłownie zabijają.
Jak to jest po francusku z walką z hałasem?
Jednym z innowacyjnych rozwiązań, które zostało wprowadzone na ulicach Paryża, jest zastosowanie asfaltu redukującego hałas. Na ulicy Rue de Courcelles przeprowadzono testy nowego rodzaju nawierzchni, która ma na celu zmniejszenie poziomu hałasu generowanego przez ruch uliczny. Asfalt ten, dzięki swojej specjalnej strukturze, absorbuje dźwięki generowane przez opony samochodów, zmniejszając w ten sposób hałas odczuwalny przez mieszkańców. Pierwsze reakcje mieszkańców były bardzo pozytywne, co skłoniło władze do rozważenia rozszerzenia tego rozwiązania na inne części miasta.
Stosowanie nowoczesnych nawierzchni stało się już precedensem w wielu innych miastach w Europie, także i w Warszawie.
Innym ważnym krokiem, który podjął Paryż w celu redukcji hałasu, było wprowadzenie ograniczenia prędkości do 30 km/h na większości ulic miasta – decyzja ta została wdrożona na około 60% ulic (z wyłączeniem głównych dróg). Ograniczenie prędkości nie tylko zmniejsza hałas generowany przez pojazdy, ale również poprawia bezpieczeństwo na drogach i zachęca mieszkańców do korzystania z bardziej ekologicznych środków transportu, takich jak rowery.
Jak już napisaliśmy, instalacja radarów hałasu w różnych częściach miasta jest kluczowym elementem strategii redukcji hałasu w Paryżu. W tym miejscu warto dodać, wprowadzenie tych radarów hałasu jest częścią szerszego programu, który ma na celu nie tylko zmniejszenie hałasu, ale również poprawę ogólnej jakości powietrza i redukcję emisji spalin.
Kolejną inicjatywą, która przyniosła znaczące rezultaty, jest zamykanie niektórych obszarów miasta dla ruchu samochodowego. Najbardziej znanym przykładem jest zamknięcie brzegów Sekwany dla ruchu kołowego. Szybkie ulice z tego obszaru, dziś stały się przestrzeniami rekreacyjnymi dla pieszych, rowerzystów, biegaczy i rodzin. Taka transformacja nie tylko zmniejszyła hałas, ale również stworzyła nowe przestrzenie publiczne dla mieszkańców.
W ramach walki z hałasem i zanieczyszczeniem powietrza, Paryż zdecydował się również na podniesienie opłat parkingowych dla SUV-ów, zwłaszcza tych spoza miasta. Jest to element przeciwdziałania zanieczyszczeniom przed nadchodzącymi Igrzyskami Olimpijskimi. Nowe stawki opłat parkingowych są znacznie wyższe dla większych i bardziej zanieczyszczających pojazdów, co ma na celu zmniejszenie ich liczby na ulicach miasta. Decyzja ta spotkała się z różnymi reakcjami, ale większość mieszkańców popiera działania mające na celu poprawę jakości życia w mieście.
Rozwój infrastruktury rowerowej jest kolejnym kluczowym elementem strategii Paryża na rzecz redukcji hałasu i poprawy jakości powietrza. Miasto zainwestowało w dziesiątki kilometrów nowych ścieżek rowerowych, które zachęcają mieszkańców do korzystania z rowerów jako głównego środka transportu.
Konsultacje społeczne i edukacja społeczna
Ważnym elementem sukcesu tych inicjatyw jest aktywne zaangażowanie społeczności lokalnej w proces decyzyjny. Władze miasta regularnie organizują konsultacje społeczne, podczas których mieszkańcy mogą wyrazić swoje opinie i sugestie dotyczące planowanych działań. Paryż nie utrzymuje ciszy nad hałasem, jak niektóre stolice europejskie. Chociaż spotkałem się już z opinią, że uświadamianie mieszkańca miasta mija się z celem, bo potem obywatel chce działań na rzecz redukcji hałasu, co powoduje kolejne wydatki z budżetu miasta, to jednak stolica Francji dba o swoich podatników i realizuje całkiem szeroko zakrojone kampanie edukacyjne i informacyjne, mające na celu zwiększenie świadomości mieszkańców na temat skutków hałasu oraz korzyści płynących z działań na rzecz jego redukcji. Kampanie te obejmują zarówno tradycyjne media, jak i nowoczesne platformy cyfrowe, a ich celem jest promowanie proekologicznych zachowań oraz wsparcie dla inicjatyw mających na celu poprawę jakości życia w mieście.
Taki dialog społeczny nie tylko zwiększa akceptację dla wprowadzanych zmian, ale również pomaga dostosować działania do realnych potrzeb i oczekiwań mieszkańców.
Dobra lekcja. Dobry przykład dla innych miast
Paryż, poprzez swoje innowacyjne podejście do zarządzania hałasem i ochrony środowiska, staje się wzorem do naśladowania dla innych miast na całym świecie. Działania podjęte przez władze tego miasta dostarczają cennych lekcji, które mogą być zaadaptowane i wdrożone przez inne metropolie, zwłaszcza te zmagające się z podobnymi wyzwaniami związanymi z hałasem i zanieczyszczeniem powietrza.
Jedną z kluczowych lekcji, jakie można wyciągnąć z doświadczeń Paryża, jest konieczność stosowania kompleksowego podejścia do zarządzania hałasem. Paryż pokazuje, że skuteczna redukcja hałasu wymaga zastosowania różnych strategii jednocześnie – od wprowadzenia radarów hałasu, przez ograniczenie prędkości na ulicach miasta, po zamykanie niektórych obszarów dla ruchu samochodowego. Każde z tych działań przyczynia się do poprawy jakości życia mieszkańców.
Paryż udowadnia, że technologia może odegrać kluczową rolę w walce z hałasem miejskim. Kamery dźwiękowe i pułapki akustyczne są doskonałym przykładem wykorzystania nowoczesnych technologii w celu poprawy warunków życia w mieście, a w dodatku zapewniają nieuniknioność kary za łamanie przepisów dotyczących norm środowiskowych. Ponadto w dobie idących dalszych zmian związanych z nowymi dyrektywami i przepisami Unii Europejskiej, dotyczącymi dozwolonych poziomów hałasu z pojazdów, dobrze jest już teraz podejmować odpowiedzialne i odpowiednie przedsięwzięcia, aby nagle nie stać się bezradnymi wobec drastycznego przekroczenia norm i… widma indywidualnych lub zbiorowych pozwów ze strony mieszkańców.