Niedawno pisaliśmy o tym, jak niektóre kraje usprawiedliwiają gwałt (w tym gwałt w małżeństwie) oraz zezwalają na unikanie kary, jeśli oprawca stwierdzi, że chce ofiarę wziąć sobie za żonę – zmuszając kobietę do poślubienia swojego gwałciciela. Jednakże w niektórych miejscach na świecie gwałt – w tym gwałt na nieletnich – nie jest tak chętnie usprawiedliwiany.
W październiku 2020 roku Bangladesz zatwierdził karę śmierci za gwałt po ogólnokrajowych protestach w związku ze zbiorowym gwałtem i nagraniem puszczonym online, na którym grupa mężczyzn dokonuje napaści seksualnej na kobietę. Według organizacji prawniczej Ain o Salish Kendra, Bangladesz odnotował w ostatnich latach wzrost liczby przestępstw seksualnych, przy czym w pierwszych dziewięciu miesiącach 2020 roku zgłoszono prawie 1000 incydentów – z czego ponad 1/5 to zbiorowe gwałty.
Zgodnie z poprawką do krajowego prawa o gwałtach, każdy skazany za zgwałcenie kobiety lub dziecka może zostać ukarany śmiercią lub surowym dożywociem. Tym samym Bangladesz dołączył do grona krajów, w których karą za gwałt jest śmierć.
Pakistan
Tutaj sprawa rozegrała się już w 2006 roku, kiedy wprowadzono ustawę chroniącą kobiety (Women Protection Bill). Oczekiwania realizacji tego prawa w praktyce podniosły się po protestach związanych ze zbiorowym gwałtem, który miał miejsce na jednej z autostrad w kraju w 2020 roku. Sprawa dotyczyła kobiety, w której aucie na autostradzie skończyła się benzyna. Kobieta podróżowała z dwójką dzieci, a sprawa miała miejsce w okolicach godziny 1:30. Podczas oczekiwania na krewnego oraz pomoc drogową, do samochodu podeszło dwóch mężczyzn, którzy wyciągnęli ją i dzieci z pojazdu na pobocze, a następnie dokonali zbiorowego gwałtu. W sprawie aresztowano 12 osób.
Bulwersującym zachowaniem zaprezentował się główny śledczy w sprawie, który w programie telewizyjnym powiedział, że ofiara powinna była jechać inna autostradą, a także upewnić się, że ma wystarczająco dużo paliwa na podróż – czyli “klasyczne” obwinianie ofiary zamiast oprawców.
Shireen Mazari – minister praw człowieka wypowiedziała się uwagach śledczego jako “nieakceptowanych”. Do tego grupa składająca się w prawniczek i obrończyń praw człowieka Women In Law Initiative dodała w swoim komentarzu: – Prawo dostępu do przestrzeni publicznej i bezpiecznej mobilności jest podstawowym prawem każdej osoby w Pakistanie, w tym kobiet. Warto dodać, że kilka dni wcześniej, w innym incydencie 5-letnia dziewczynka została zgwałcona w Karaczi, a następnie ogłuszona i podpalona.
Obecnie zgodnie z pakistańskim prawem, sprawcy gwałty zbiorowego mogą zostać skazani na karę śmierci lub – podobnie jak w Bangladeszu – na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Za gwałt “w pojedynkę” jest również kara śmierci lub 25 lat więzienia. Ponadto w nowelizacji tego prawa z 2016 roku (przegłosowanej jednogłośnie) wprowadzono obowiązkowe testy DNA w przypadku spraw gwałtu. Za sabotowanie pracy funkcjonariusza lub urzędnika państwowego – 1 rok więzienia. Urzędnicy, którzy wykorzystują swoja oficjalną pozycję do popełnienia gwałtu (np. gwałt na kobietach pozbawionych wolności) podlegają karze więzienia oraz dużej grzywnie (widać w tym wypadku – urzędnika – kara śmierci nie jest preferowana). Ponadto nagrania z gwałtów lub molestowania seksualnego funkcjonariusz śledczy dokonuje w obecności policjantki lub członka rodziny ofiary. Nowe prawo nakazuje zakończenie sprawy w ciągu 3 miesięcy – aby możliwie jak najbardziej skrócić eksponowanie ofiary na traumatyczne przeżycia.
We wspomnianej sprawie z autostrady aresztowano 12 osób, z czego 2 stracono w 2021 roku. Ustawodawcy domagali się, aby kara śmierci przez powieszenie była publiczna, jednakże rząd odrzucił wniosek o publiczne egzekucje.
Arabia Saudyjska, Iran
W tych krajach można życie stracić z powodu wielu przewinień, jednakże wśród nich są wyroki za gwałt na kobiecie lub na dziecku. Iran jest krajem, w którym poza Chinami, odbywa się najwięcej egzekucji. Na podstawie raportu Amnesty International w 2019 roku wykonano tam przynajmniej 250 kar śmierci, z czego 12 tylko dotyczyło kary za gwałt. Podobnie sprawa ma się w Arabii Saudyjskiej – pośród 150 osób straconych, 8 z nich było gwałcicielami.
Zjednoczone Emiraty Arabskie, Chiny
W obu krajach kara śmierci jest przewidziana dla gwałcicieli dziewczynek młodszych niż 14 lat. Chiny bardzo surowo podchodzą do tego tematu – warto pamiętać, że w tym kraju istnieją 42 przewinienia, za które otrzymuje się śmiertelny zastrzyk lub strzał w głowę. Oprócz gwałtu na liście są również porwania dzieci czy handel ludźmi.
Indie
To może być zaskakujące – dopiero co pisaliśmy o tym, że gwałt w małżeństwie nie jest w Indiach przestępstwem. Jednak jeśli gwałt jest dokonany na dziewczynce poniżej 12 roku życia wyrokiem jest kara śmierci. Podobnie sprawa dotyczy gwałcicieli z wyrokami skazującymi za napaści na tle seksualnym – jeśli dokonują ponownego gwałtu (po nowelizacji prawa w 2018 roku), to niezależnie od wieku ofiary – również mogą zostać ukarani karą śmierci, a na pewno – jeśli gwałt doprowadzi do śmierci ofiary lub pozostawi ją w stanie wegetatywnym.
* * *
Do krajów niedawno dołączył Afganistan, a także w Nepalu na nowo pojawiły się rozmowy społeczne z powodu fal protestów związanych z napaściami seksualnymi i oczekiwań wieszania gwałcicieli.
Czy zaostrzanie prawa chronić będzie ofiary w lepszy sposób? Organizacja IndiaSpend stwierdziła, że w Indiach nastąpił wzrost wyroków śmierci o 53% (z 121 w 2017 do 186 w 2018). Duża część tych wyroków dotyczyła zabójstw związanych z przestępstwami seksualnymi (około 53%) – jednakże ogólny wskaźnik skazań za gwałty w tym kraju spada.
W badaniach prowadzonych przez amerykańską National Academy of Sciences nie udało się jednoznacznie określić, czy odstraszanie przed czynem z powodu potencjalnej kary śmierci lub dożywocia, powoduje, że oprawcy nie decydują się na dokonanie przestępstwa – w wypadku niniejszego artykułu – gwałtu.
Jednak warto sobie zadać pytanie, czy jeśli ktoś decyduje się na gwałt – w tym na dziecku – to czy wartość jego życia faktycznie nie spada do zera.
Źródła: Amnesty International, International Labour Organization, Death Penalty Database, Trust.org, Wikipedia